دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه پایدار کشاورزی شهری و پیراشهری با رویکرد کارآفرینانه (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان خرمآباد)
426
445
FA
مسلم
دریکوند
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
radin95@iran.ir
پگاه
مریدسادات
0000-0001-6656-5838
استادیار، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
p_moridsadat@sbu.ac.ir
محمد تقی
رضویان
استاد، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
mtrazavian@gmail.com
10.22059/jrur.2021.324051.1638
توسعه پایدار کشاورزی شهری و پیراشهری برای مقابله با بحرانها میتواند مؤثر باشد. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر در توسعه پایدار کشاورزی شهری و پیراشهری با رویکرد کارآفرینانه تدوین شده است. منطقه موردمطالعه این پژوهش بخش مرکزی شهرستان خرمآباد با تأکید بر شهر و پیراشهر خرمآباد بوده است. پژوهش حاضر به لحاظ روش کمی، از نظر هدف بنیادی و به روش توصیفی - تحلیلی است. گردآوری دادهها و اطلاعات مبتنی بر شیوههای اسنادی و میدانی صورت پذیرفته و ابزار گردآوری دادهها مشاهده و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل دو گروه خبرگان و بهرهبرداران هستند. از کل جامعه آماری به تعداد 14086 خانوار و با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه خانوار 364 خانوار محاسبه گردید. یافتههای بهدستآمده نشان میدهد که عوامل مؤثر بر توسعه پایدار کشاورزی شهری و پیراشهری با رویکرد کارآفرینانه عبارتاند از: 1- فراهم کردن زمینههای اقتصادی و سرمایهگذاری در کشاورزی شهری و پیراشهری - توسعه زیرساختهای کشاورزی شهری و پیرا شهری 3- توسعه نوآوری، روشها و فناوریهای نوین در کشاورزی شهری و پیراشهری 4- توانمندسازی و مشارکت بهرهبرداران کشاورزان شهری و پیراشهری 5- توسعه فرهنگ و روحیه کارآفرینی کشاورزی در منطقه و بهرهبرداران محلی 6- توسعه نهادی در راستای کارآفرینی کشاورزی شهری و پیراشهری. توسعه نوآوری و فناوریهای نو، خلق ایدههای نو و بهکارگیری روشهای کارآفرینانه در توسعه پایدار کشاورزی شهری و پیراشهری در منطقه موردمطالعه مؤثر است.
کشاورزی شهری و پیراشهری,توسعه پایدار,شهر خرمآباد و پیراشهر آن,رویکرد کارآفرینانه
https://jrur.ut.ac.ir/article_82914.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82914_1439ebc0538826b197c2c50b8587361a.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تحلیل نقش تصویر مقصد ساکنان محلی و اثرات ادراکشده گردشگران در توسعه پایدار گردشگری
446
463
FA
محمد
نجارزاده
0000-0001-7430-2456
استادیار، گروه گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
mnajjarzadeh@semnan.ac.ir
محمد رضا
اسدی زارچ
0000-0001-7879-3002
کارشناسی ارشد، گروه گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
mohammed.reza.asadii@gmail.com
روح الله
جهانیان بهنمیری
کارشناسی ارشد، گروه گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
r_j_bahnamiri@gmail.com
10.22059/jrur.2021.318566.1616
هدف از پژوهش بررسی نقش تصویر مقصد و اثرات ادراکشده ساکنان محلی و گردشگران در توسعه گردشگری مناطق روستایی بابلسر است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و در دسته تحقیقات توصیفی همبستگی قرار دارد. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگرانی است که حداقل یکبار به روستاهای بابلسر (کرفون، عربخیل، عزیزک) سفر کردهاند. نمونه آماری گردشگران شامل 265 نفر از گردشگران است که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدهاند و نمونه آماری مردم محلی شامل 210 نفر از ساکنین روستاهای منطقه بابلسر هستند که بهصورت نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. دادهها توسط پرسشنامه و بهصورت 5 سطح لیکرت جمعآوری شدهاند. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و lisrel تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش نشان دادند که تصویر مقصد ساکنان محلی و گردشگران هم بهطور مستقیم و هم بهطور غیرمستقیم با میانجی اثرات ادراکشده اجتماعی - فرهنگی و محیطی بر توسعه گردشگری تأثیرگذار هستند. اما فقط تصویر مقصد گردشگران بهطور غیرمستقیم با میانجی اثرات ادراکشده اقتصادی بر توسعه گردشگری تأثیرگذار هستند.
تصویر مقصد,ساکنان محلی,اثرات ادراکشده گردشگران,توسعه پایدار
https://jrur.ut.ac.ir/article_82912.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82912_848cc9c6eb9331c994d8665028814f96.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تحلیل اثرات سرمایه اجتماعی بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در شهرستان دورود
464
481
FA
مسلم
سواری
0000-0002-1760-8296
استادیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
moslem_savari@yahoo.com
لیلا
برفی زاده
کارشناسی ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
leilabarfizade@gmail.com
10.22059/jrur.2021.320835.1630
خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که فراوانی آن بهویژه در نواحی خشک و نیمهخشک بسیار زیاد است. این پدیده در هر منطقهای میتواند رخ دهد و انسان و محیطزیست را تحت تأثیر قرار دهد، هرچند اثرات آن در مناطق روستایی به دلیل وابستگی معیشت به نزولات جوی بسیار بیشتر از سایر مناطق است. در این زمینه خشکسالیهای گذشته حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی به شدت کاهش داده است. بنابراین، عواملی که میتواند در این زمینه اثرگذار باشد از ضرورتی انکارناپذیر برخوردار است. در این راستا این پژوهش با هدف کلی اثرات سرمایه اجتماعی بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی - کشاورز شهرستان دورود بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 375 سرپرست خانوار برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامهای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. تجزیهوتحلیل دادهها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرمافزارهای SPSS23 و Lisel8.54 انجام شد. نتایج گروهبندی خانوارهای روستایی نشان داد که از آنان از نظر سطح تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی در وضعیت مناسبی قرار ندارند. علاوه بر این، نتایج مدلسازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که ابعاد سرمایه اجتماعی با ضریب تبیین 51 درصد (0/71 =t= 11/89, γ) اثر مثبت و معنیداری بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی دارد.
سرمایه اجتماعی,حس تعلق,شرایط خشکسالی,خانوارهای روستایی,استان لرستان
https://jrur.ut.ac.ir/article_83398.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_83398_057bd39fedbab39aafe8e3cb85f3dde5.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تحلیل وضعیت رفاه ذهنی روستاییان در شهرستان کوهدشت
482
501
FA
محمدرضا
بخشی
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
mbakhshi@birjand.ac.ir
ملیحه
فلکی
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
falaki@birjand.ac.ir
کبری
پیرداده بیرانوند
دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
k.pirdadeh@gmail.com
10.22059/jrur.2021.317430.1606
مطالعه و سنجش رفاه اجتماعی بهمنظور پایش و اصلاح سیاستها و برنامههای رفاه و تأمین اجتماعی بهویژه در سکونتگاههای روستایی که با چالشها و مشکلات متعددی مواجه هستند، ضرورتی انکارناپذیر است. هدف این پژوهش، ارزیابی و تعیین سطح رفاه ذهنی سرپرستان خانوارها و عوامل مؤثر بر آن در سکونتگاههای روستایی شهرستان کوهدشت است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر نظریات اینگلهارت و استرلین و بهرهگیری از ابزار پرسشنامه است. نمونه موردمطالعه با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب به تعداد 375 نفر انتخاب شد. بر اساس یافتههای تحقیق، سطح رفاه ذهنی 70 درصد سرپرستان خانوارها در حد متوسط و پایینتر است و اغلب شاخصهای رفاه ذهنی شامل «احساس سلامت»، «خوشبختی و شادکامی»، «امید به آینده» و «اعتماد اجتماعی» دارای وضعیت نامطلوب هستند. تحلیلهای آماری نشان داد متغیرهای فردی (جنسیت، سن)، متغیرهای جمعیتی (بعد خانوار، تعداد افراد شاغل در خانواده) و متغیرهای اقتصادی (نوع شغل سرپرست خانوار، وضعیت مالکیت اراضی) دارای تأثیر معناداری بر سطح رفاه ذهنی سرپرستان خانوارها در سکونتگاههای روستایی شهرستان کوهدشت هستند. لذا بهبود رفاه اجتماعی در نواحی روستایی، نیازمند درک صحیح از رفاه و بازنگری سیاستهای گذشته و تطابق برنامهها با نیازها و انتظارات جوامع روستایی است.
رفاه ذهنی,نواحی روستایی,رضایت از زندگی,کوهدشت
https://jrur.ut.ac.ir/article_82911.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82911_54b553471f3081dc76e276057c0cf5d3.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تدوین راهبردهای توانمندسازی جوامع محلی در توسعه پایدار نواحی روستایی (مورد مطالعه: دهستان بازان شهرستان جوانرود)
502
519
FA
فاطمه
منوچهری
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
manouchehri86@gmail.com
رحمت
بهرامی
استادیار، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
rahmat.bahrami1342@gmail.com
مجید
پریشان
استادیار، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
m_pari32@yahoo.com
رضا
قادری
استادیار، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
reza_ghaderi86@yahoo.com
10.22059/jrur.2021.319589.1626
هدف کلی این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی راهبردهای توانمندسازی جوامع محلی در توسعه پایدار نواحی روستایی دهستان بازان است، روش پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع پژوهشهای کاربردی - توسعهای است.گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی و میدانی با استفاده از پرسشنامه انجام شد. منطقه مورد مطالعه دهستان بازان در بخش مرکزی شهرستان جوانرود، استان کرمانشاه و جامعه آماری پژوهش روستاهای دهستان بازان است، روستاهای نمونه، با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندیشده، 10 آبادی انتخاب شدند. در این روش مرحله اول روستاهای بالای 20 خانوار به جهتدارا بودن آستانه جمعیتی جهت دریافت امکانات و خدمات و در مرحله دوم با توجه به فاصله از مرکز شهرستان مد نظر قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامهای است که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (7/0<α). این پرسشنامه شامل، ویژگیهای عمومی پاسخگویان، سنجش وضعیت اقتصادی، سنجش انسجام اجتماعی، وضعیت کالبدی و محیطی است، برای تجزیهوتحلیل دادهها، در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی از نرمافزار SPSS22 و پیادهسازی مدلهای SWOT و QSPM از نرمافزار اکسل استفاده شد.یافتهها نشان داد نقاط قوت وفرصتهای مناسبی در دهستان بازان وجود دارد، پتانسل هایی چون توسعه کشت زعفران، گردشگری مذهبی، واحدهای بلوکزنی، وجود باغات و محصولات جالیزی، ضرورت توانمندسازی این پتانسیلها نظیر حمایت از احداث صنایع بستهبندی در قالب تعاونی های تولید و ایجاد زمینههای لازم برای مشارکت روستاییان در بازاریابی این محصولات مهمترین راهبرد انتخاب شده مدل (QSPM) بودند همچنین به نقش جوامع محلی در استفاده از این پتانسیل ها و توانمند سازی آن ها تاکید شده است.
توانمندسازی,جوامع محلی,توسعه پایدار,QSPM,SWOT
https://jrur.ut.ac.ir/article_83397.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_83397_f0a55984bb310cf14fc87168db1ba126.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
بررسی چالشهای توسعه روستایی افغانستان و راهکارهای رفع آن
520
535
FA
محمد آصف
شایق
کارشناسی ارشد، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
asef.shaiq@ut.ac.ir
خلیل
کلانتری
0000-0002-6648-1041
استاد، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
khkalan@ut.ac.ir
علی
اسدی
استاد، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
aasadi@ut.ac.ir
علی اکبر
براتی
0000-0003-0375-2331
استادیار، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
aabarati@ut.ac.ir
10.22059/jrur.2021.314964.1585
توسعه روستایی یکی از دغدغههای اصلی کشورهای درحالتوسعه است. پیامدهای توسعهنیافتگی مناطق روستایی از قبیل فقر گسترده، بیکاری و مهاجرت موجب توجه به توسعه روستایی گردیده است. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار افغانستان (1399)، از مجموع جمعیت این کشور حدود 4/23 میلیون نفر (71 درصد) در نواحی روستایی سکونت دارند. این در حالی است که نواحی روستایی با چالشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدیریتی و محیطزیستی مواجه هستند. بنابراین، شناسایی چالشهای توسعه روستایی افغانستان پیششرط تدوین سیاستها، برنامهریزی و ارائه الگویی انعطافپذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. در همین راستا، این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عمدهترین چالشهای موجود در حوزه توسعه روستایی افغانستان انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل 60 نفر از کارشناسان مسائل توسعه روستایی و کشاورزی این کشور بود. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه و روش آن مصاحبه حضوری بود. برای تجزیهوتحلیل و توصیف دادهها علاوه بر آمارههای پراکندگی و مرکزیت، از ضریب تغییرات و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که به ترتیب چالشهای اقتصادی، مانند کمبود اعتبارات و سرمایهگذاری در روستاها، اجتماعی، نظیر پایین بودن مشارکت زنان در فعالیتهای روستایی، محیط زیستی، از جمله بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی، فیزیکی ـ کالبدی، مانند ضعف یا فقدان شبکه شهری ـ روستایی و در نهایت مدیریتی، بهویژه غلبه نیروی کار غیرمتخصص در فعالیتهای اقتصادی روستا، از جمله مؤثرترین چالشهای توسعه روستاها در افغانستان هستند که تلاش در جهت رفع آنها نقش قابلتوجهی در دستیابی به توسعه پایدار روستایی و در نتیجه ملی این کشور خواهد داشت.
توسعه روستایی,فقر روستایی,جامعه روستایی,موانع توسعه روستایی,کشور افغانستان
https://jrur.ut.ac.ir/article_80724.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_80724_5a8f29896594115416955212c6f9d20f.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تحلیل عوامل و زمینههای اجتماعی - فرهنگی شکلگیری مشکلات محیطزیستی: کاربرد نظریه دادهبنیاد (مطالعه موردی: مناطق روستایی طوالش)
536
551
FA
صادق
صالحی
0000-0003-2108-2132
دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
s.salehi@umz.ac.ir
سونا
حبیبی
0000-0002-9652-5770
دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
kh-sona@hotmail.com
احمد
رضایی
دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
rezaei@umz.ac.ir
علی اصغر
فیروزجائیان
دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
firozjayan@gmail.com
10.22059/jrur.2021.318572.1613
هدف تحقیق حاضر، بررسی زمینههای اجتماعی و فرهنگی مشکلات محیطزیستی در روستاهای غرب استان گیلان؛ مناطق روستایی طوالش با رویکرد کیفی و مبتنی بر نظریه دادهبنیاد است. با استفاده از نمونهگیری هدفمند با 20 نفر از روستاییان و کارشناسان در بهار 1399، مصاحبههای عمیق صورت گرفت. روایی و پایایی این پژوهش بر اساس کنترل یا اعتباریابی توسط مشارکتکنندگان ارزیابی گردید. تحلیل دادهها طی سه مرحله کدگذاری صورت گرفت. در کدگذاری باز، 10 مفهوم شناسایی و در کدگذاری محوری، 29 مقوله عمده استخراج گردید. همچنین، از طریق کدگذاری انتخابی بین مقولات عمده، هسته اصلی کشف و مدل نهایی پارادایمی ترسیم شد. «تخریب محیطزیست» بهعنوان پدیده اصلی شناخته شد. شرایط علّی شامل: موانع زیرساختی، خلأ قانونی، ضریب مشارکت، خوشنشینی، فقدان آیندهنگری، چگالی ارزش؛ شرایط مداخلهگر شامل: گردشگری گذرا، آبادسازی متعارض، خلأ اعتباری و گذرگاههای خلاف قانون ارائه شد. در مجموع، یافتهها نشان داد که تخریب محیطزیست یک پدیده چند علیتی است که همگرایی مجموعه شرایط علّی و مداخلهگر در بستر اجتماعی جامعه روستایی، زمینههای بروز آن را موجب شدهاند. بازنگری در قوانین و تجهیز زیرساختها، توسعه بومگردی و ارتقاء آموزش همگانی بهعنوان راهبردهای تعاملی، پیامدهایی چون کاهش تصرف و تخریب، مدیریت بهینه پسماند، گردشگری پایدار و حفظ محیطزیست را به دنبال خواهد داشت.
زمینههای اجتماعی-فرهنگی,نظریه دادهبنیاد,روستاهای طوالش,تخریب محیطزیست,حفظ محیطزیست
https://jrur.ut.ac.ir/article_83396.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_83396_460220814c49609ece8b3883cb28b5ac.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
واکاوی زیستپذیری روستاهای پیراشهری (مورد مطالعه: دهستان درودفرامان، شهرستان کرمانشاه)
552
571
FA
مهوش
مرادی
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
moradiiii1471@gmail.com
محمد
اکبرپور
استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
makbarpour1983@yahoo.com
10.22059/jrur.2021.325227.1643
مفهوم زیستپذیری از جمله مفاهیم جدید در حوزه برنامهریزی روستایی است که به دنبال توجه به کیفیت زندگی روستاها، موردتوجه قرار گرفته است. اساس برنامهریزی صحیح برای افزایش سطح زیستپذیری روستاهای پیرامون شهری تنها اکتفا به بحث آسیبپذیری این مناطق نیست و نیازمند شناخت وضعیت زیستپذیری این روستاها است زیرا با شناسایی صحیح شاخصهای زیستپذیری و عوامل تأثیرگذار بر آن میتوان مشکلات موجود در این روستاها را تا حدودی رفع کرد و میزان زیستپذیری آنها را ارتقا داد و شرایط توسعه پایدار را فراهم کرد. هدف این تحقیق واکاوی زیستپذیری روستاهای دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه است، این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش پیمایشی و ابراز پرسشنامه انجام گرفته است. دادههای جمعآوریشده نیز با استفاده از نرمافزار SPSS تحلیل شدند. همچنین برای رتبهبندی روستاهای موردمطالعه از نظر وضعیت زیستپذیری از مدل آنتروپیشانون و کوپراس استفاده شده است. جامع آماری تحقیق شامل 20 روستای دارای سکنه دهستان درودفرامان است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 459 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که وضعیت زیستپذیری در روستاهای دهستان درودفرامان در سطح پایینی قرار دارد و همچنین روستاهای این دهستان در سه سطح مطلوب، متوسط و نامطلوب رتبهبندی شدند که روستاهای دهپهن، شهرکصنعتی-فرامان، بیجانه، گاکیه و موریان شرایط مطلوبتری نسبت به بقیه روستاها دارند و مابقی چندان شرایط مساعدی ندارند.
زیستپذیری,روستاهای پیرامون شهری,دهستان درودفرامان
https://jrur.ut.ac.ir/article_83400.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_83400_c6052713788d73ea86f7fc6cc9d701c5.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
شناسایی و ارزیابی عوامل ساماندهی بصری موثر بر بهبود سیمای کالبدی روستاهای ایران
572
589
FA
فائزه
اسدپور
0000-0002-1552-3395
دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
faezeh.asadpour@yahoo.com
جمال الدین
مهدی نژاد
0000-0003-0407-0818
استاد، گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
mahdinejad@sru.ac.ir
علی
شرقی
0000-0002-0393-1252
دانشیار، گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
sharghi@sru.ac.ir
ّبهرام
صالح صدق پور
دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
sedghpour@sru.ac.ir
10.22059/jrur.2021.325171.1642
سیما و منظر روستایی بهعنوان عناصر مؤثر بر درک بصری مردم از محیط، یکی از مسائل مهم امروزی بوده که در حال حاضر برای متولیان و برنامهریزان روستایی قابلتأمل است. از آنجایی که ماهیت طراحی و نظارت بر جنبههای بصری مؤثر در غنیسازی و شکلگیری محیط روستایی و تجربه روستاییان از سیمای کالبدی آن، با کاستیهایی روبهرو است، جهت تشریح بیشتر، شناسایی عوامل ساماندهی بصری و بررسی میزان اثرگذاری آن بر سیمای کالبدی روستا ضرورت دارد. این پژوهش از لحاظ ماهیت، اکتشافی و از حیث روش گردآوری دادهها، توصیفی - پیمایشی است. دادههای موردنیاز تحقیق از طریق تحلیل محتوای اسنادی و پیمایش دلفی گردآوری شد. جامعه آماری در بخش دلفی، 21 نفر و در بخش پیمایشی، 265 نفر متخصص است که پس از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه توسط اساتید و تکنیک آلفای کرونباخ، مورد پرسشگری قرار گرفتند. در این پژوهش جهت تحلیل دادهها از آزمون T تکنمونهای، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد که نتایج نشان داده است؛ از 53 شاخص ارزیابیشده در ابعاد چهارگانه شامل: زیباییشناختی - فرمی، کارکردی - فعالیتی، ادراکی - شناختی و طبیعی - زیستی، شاخصهای تزیینات و مواد و مصالح با امتیاز وزنی کل (52/4) بیشترین اثرگذاری و شاخص تعادل با امتیاز (24/2) کمترین اثرگذاری را بر ساماندهی بصری روستا دارند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داده است؛ 61 درصد از عوامل ساماندهی بصری، موجب بهبود سیمای کالبدی روستا میشود، که از میان عوامل چهارگانه، عامل ادراکی-شناختی با ضریب تأثیر 378/0 بیشترین اثر را بر بهبود سیمای کالبدی روستا دارد.
سیمای کالبدی,منظر روستا,ساماندهی بصری
https://jrur.ut.ac.ir/article_82915.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82915_308acd52c0f2edf8bc9b6e366ce9725a.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
انطباق: راهکار استمرار الگوی فعالیتها در تغییرات گونهشناسی مسکن روستایی اشکورات گیلان
590
607
FA
علیرضا
هادیزاده
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.
alirezaha396@gmail.com
عبدالمجید
نورتقانی
استادیار، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.
a.nourtaghani@gu.ac.ir
10.22059/jrur.2021.318807.1617
هدف از پژوهش حاضر بررسی سازوکار انطباق سیستم فعالیتها با تغییرات پیکرهبندی گونههای مسکن بومی و مهندسی ساز روستایی از طریق دستهبندی فعالیتها و اندازهگیری دادههای نحوی خانهها بود. بدین منظور تعداد 382 خانه از دو گونه مسکن روستایی اشکور گیلان بهصورت تصادفی طبقهبندی با توجه به روش مبتنی بر هدف و ملاحظات انتخاب شد. برای تحلیل فعالیتها از مصاحبه ساختارمند، مشاهده و ثبت فعالیتها استفاده گردید. همچنین جهت پیدایی تفاوت و مهمترین فعالیت و مکان انجام آن آزمون مجذورکای، تحلیل بالونی و خوشهای استفاده شد. نتایج بهطورکلی نشان داد دو گونه مسکن از پیکرهبندیهای متفاوتی برخوردار هستند که باعث شده دستهبندی فعالیتها، مکان رخداد آنها و روابط بین آنها در این مساکن متفاوت باشد؛ اما باوجود تغییر پیکرهبندی فضایی سیستم فعالیتها تغییر نکرده است و ساکنان خود را با فضاهای موردنظر انطباق دادهاند. مشخص شد ساکنان از طریق دستهبندی فعالیتها، انتخاب مکان خصوصیات مشابه و چند کارکردی کردن فضاها بدون حذف فعالیتی، خود را با تغییرات فضایی انطباق میدهند که این امر ناشی از قانونمندیهای فرهنگی و اجتماعی است. توانایی انطباقپذیری ساکنان باعث شده از تمام فضاهای خانه استفاده کنند و به هماهنگی با محیطهای مسکونی برای رفع نیازها، ارزشها و رفتارهای خود بپردازند. یافتهها، ضرورت توجه به انطباقپذیری را در تحلیلهای نحوی محیطهای مسکونی مورد تائید قرار میدهند.
انطباقپذیری,تغییر,پیکرهبندی فضایی,سیستم فعالیت,گونه مسکن
https://jrur.ut.ac.ir/article_82913.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82913_8e72a299e116c87581490b2e775b1e08.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
تبیین سینومرفی در قرارگاههای رفتاری بر اساس شیوه زندگی در خانههای محلی روستایی مبتنی بر خوانش از ادبیات داستانی - اقلیمی (مورد مطالعه: داستان خوندشت نوشته ناصر وحدتی)
608
631
FA
لیلا بیگم
هاشمیان
دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
hashemiyan85@yahoo.com
مهرداد
متین
استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
meh.matin@iauctb.ac.ir
مریم
ارمغان
استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
maryam.armaghan@gmail.com
10.22059/jrur.2021.314008.1579
مفهوم قرارگاه رفتاری شاخهای از روانشناسی محیط است که ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻂ و اﻧﺴﺎن است. بین تمام مؤلفههای قرارگاه رفتاری (کالبدی و الگوهای رفتاری) درهمتنیدگی وجود دارد. این ویژگی را هم ساختی (سینومرفی) مینامند. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑـﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ مؤلفههای سینومرفی و مطالعه موردی خوانش از داستان خوندشت نوشته ناصر وحدتی در حوزه ادبیات داستانی - اقلیمی به منزله اسنادی که حاوی اطلاعات بسیاری درباره شیوه زندگی، اقلیم، معماری و... است در پی پاسخ به این پرسشها است: 1. کدام مؤلفههای سینومرفی بیشترین تأثیر در شکلگیری قرارگاههای رفتاری در خانههای محلی را دارند؟ 2. این عوامل به چه شکل و بر کدام مولفههای قرارگاههای رفتاری اثر گذارند. روش تحقیق برحسب هدف کاربردی و از حیث گردآوری دادهها از نوع توصیفی - تحلیلی است. بخش توصیفی مبتنی بر شیوه اسنادی و مطالعه در نمونه موردی است. بخش تحلیلی با تکیه بر روش تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) انجامگرفته. نتایج بررسی حاکی از این است که بر اساس استناد به مطالعه موردی، واکنشهای آموخته شده و شکل ظاهری محیط مهمترین عوامل سینومرفی در شکلگیری قرارگاههای رفتاری در خانه محلی مطالعه موردی هستند.
قرارگاه رفتاری,سینومرفی,خانه محلی روستایی,ادبیات داستانی - اقلیمی,تحلیل محتوا
https://jrur.ut.ac.ir/article_82910.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_82910_29d1bd027fe018e0ce6da6be39e99946.pdf
دانشگاه تهران
پژوهشهای روستائی
2008-7373
2423-7787
12
3
2021
11
22
شراکت روستایی - شهری و توسعه پایدار ناحیهای؛ رویکردی مفهومی و تجربی
632
653
FA
محمد رضا
رضوانی
0000-0003-0830-3666
استاد، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
rrezvani@ut.ac.ir
10.22059/jrur.2021.329012.1667
شهرها و روستاها با مجموعهای از جریانها و پیوندهای با یکدیگر تعامل دارند. این تعاملات جغرافیای مختلفی را شامل میشود که اغلب فراتر از مرزهای اداری محلی و ناحیهای است. این تعاملات و پیوندها میتواند علاوه بر آثار مثبت،آثار منفی نیز به همراه داشته باشد. مدیریت شهری و روستایی همیشه بهطور جداگانه قادر به مدیریت آثار جریانها و پیوندها برای توسعه پایدار شهری و روستایی نیست. همکاری روستایی - شهری و بهطور خاص شراکت روستایی - شهری، الگوی مؤثری برای پاسخگویی به ضرورت حکمرانی این تعاملات در راستای رفاه و توسعه اقتصادی ناحیهای است. مقاله حاضر با استفاده از روش مرور روایتی به تشریح مفاهیم و ابعاد شراکت روستایی- شهری و بررسی تجربههای جهانی در این زمینه و نیز تأثیرات آن بر توسعه اقتصادی - اجتماعی و پایداری ناحیهای میپردازد. یافتهها نشان میدهد نواحی شهری و روستایی داراییهای مختلف و غالباً مکمل یکدیگر دارند. درواقع، شراکت مؤثر روستایی - شهری با استفاده از این داراییها میتواند در تحقق اهداف توسعه اقتصادی و افزایش تولید کالاهای عمومی و همچنین دستیابی به صرفهجویی ناشی از مقیاس در ارائه خدمات عمومی نقش مؤثری داشته باشد، و ظرفیت شرکا را برای تصمیمگیری در زمینههای دارای تأثیرات قلمروی افزایش دهد. علاوه بر این ،شراکت میتواند به توسعه فرصتهای جدید اقتصادی در شهر و روستا کمک نماید.
جریانها و پیوندهای روستایی- شهری,همکاری روستایی- شهری,شراکت روستایی-شهری,توسعه پایدار ناحیهای
https://jrur.ut.ac.ir/article_84489.html
https://jrur.ut.ac.ir/article_84489_3031f2a7abff14f51a3c2a3929664506.pdf