TY - JOUR ID - 85892 TI - تحولات نظام قشربندی روستایی در ایران بعد از انقلاب اسلامی (موردمطالعه: روستاهای شهرستان بویین‌زهرا) JO - پژوهشهای روستائی JA - JRUR LA - fa SN - 2008-7373 AU - عنبری, موسی AU - عاملی, محمد AD - دانشیار، گروه توسعه و سیاست‌گذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. AD - دکتری، گروه توسعه و سیاست‌گذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 1 SP - 40 EP - 53 KW - قشربندی روستایی KW - طبقه اجتماعی KW - منزلت اجتماعی KW - قدرت KW - قشربندی روستایی بعد از انقلاب DO - 10.22059/jrur.2022.313813.1581 N2 - ساختار قشربندی ‌روستایی در یک سده اخیر دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است. نخستین نشانه‌های تغییر در بافت اجتماعی و سیاسی روستاها را می‌توان همزمان با روی‌ کار آمدن دولت مدرن (1304) در ایران مشاهده کرد. در کنار طرح فراگیر اصلاحات ارضی (51-1341) تدریجاً نفوذ و دخالت‌های دولت در قالب برنامه‌های آموزشی و درمانی افزایش یافت. بعد از انقلاب 1357، حضور نهادهای انقلابی و اجرای طرح‌های‌ ضربتی بیانگر تمایل شدید دولت پسا‌انقلابی به حضور قدرتمند و همه‌جانبه در روستاها بود. بعد از گذشت یک دهه و چرخش‌ در سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی دولت، روستاها اهمیت گذشته خود را از دست دادند. در این مقاله تغییرات نظام قشربندی روستایی در چهار دهه اخیر بررسی شده است. مراد از نظام قشربندی در این نوشتار صرفاً جایگاه افراد در ساختار اقتصادی روستا نیست بلکه سعی شده است از منظر قدرت محلی و منزلت اجتماعی‌ نیز تغییرات چهار دهه اخیر، موردبررسی قرار گیرد. به لحاظ روشی‌شناسی این تحقیق گونه پژوهش روندپژوهی محسوب می‌شود؛ لذا داده‌ها به دلیل ماهیت روندی، از منابعی نظیر اسناد کتابخانه‌ای، نتایج تحقیق‌های مرتبط با موضوع، مصاحبه با مطلعین محلی در قالب یک کار میدانی جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد در دهه نخست بعد از انقلاب حضور نهادهای انقلابی باعث به وجود آمدن تغییراتی در ساختار قدرت محلی و نظام منزلت روستایی شده است. در سه دهه بعدی نیز شواهد امر بیانگر آن است که متناظر با  فرایند شهری شدن روستاها، اقتصاد غیرکشاورزی (فعالیت خدماتی، تجاری و صنعتی) در مقایسه با اقتصاد روستایی (کشاورزی و دامداری) رشد روزافزونی داشته است.  UR - https://jrur.ut.ac.ir/article_85892.html L1 - https://jrur.ut.ac.ir/article_85892_5180b070e5b362689bcd5e34d07b8c82.pdf ER -