2024-03-28T19:28:21Z
https://jrur.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2169
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
تحلیل عوامل موثر در مدیریت مشارکتی سیل در مناطق روستایی
مطالعه موردی روستاهای سیلزده حوزه گرگانرود استان گلستان
عبدالرضا رکن الدین
افتخاری
مهدی
پورطاهری
طاهره
صادقلو
حمدالله
سجاسی قیداری
جوامع روستایی و فعالیتهای تولیدی، خدماتی آنها به دلیل ارتباط تنگاتنگ با محیط طبیعی، از دیرباز در معرض نیروهای مخرب طبیعی قرار داشتهاند، لذا ساکنان هر منطقه به تجربه اقداماتی را برای مقابله با این حوادث و کاهش آثار زیانبار آن بر جوامع خود به کار بستهاند. اغلب مطالعات و اقدامات صورت گرفته نیز حاکی از آن است که کانون توجهات عمومی به عوامل فیزیکی و محیط انسانساخت مخصوصا مسکن معطوف بوده و نگرش یکپارچه که در برگیرنده سیستمهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی باشد، چندان مورد توجه قرار نگرفته است. با این دیدگاه در این مقاله با استفاده از روششناسی توصیفی و تحلیلی، تلاش میشود تا به این پرسش کلیدی پاسخ داده شود که عوامل تاثیرگذار (اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی) در فرآیند مدیریت سیل روستاها با رویکرد مشارکتی در سه دوره قبل، حین و بعد از وقوع سیل در حوزه گرگانرود چگونه است؟ لذا با توجه به شرایط اقلیمی و نیمرخ عرضی و توپوگرافی و غیره در مسیر رودخانه گرگانرود، نقاط روستایی در معرض خطر سیل با استفاده از ماژول مدل HEC-GeoRAS در محیط GIS و بکارگیری تصاویر ماهوارهای ETM+ لندست، مدل رقومی ارتفاع، مقاطع عرضی در رودخانه، مقاطع طولی به همراه شیب متوسط هر مقطع شناسایی شد و پرسشنامهها در روستاهای مورد مطالعه توزیع گردید که در نهایت پس از تجزیه و تحلیل، نتایج به دست آمده نشان داد که مسئولین مشارکت اقتصادی و مردم مشارکت اجتماعی را در زمینه مدیریت و کاهش سیل در روستاها را در اولویت میدانند.
استان گلستان
برنامهریزی روستایی
مدیریت مخاطرات
معیارهای مؤثر مدیریت سیل
2010
12
22
https://jrur.ut.ac.ir/article_21831_683c154aa9784770f78db634908486a2.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
آموزههایی از روند مشارکت روستایی در ایران
مهدی
طالب
زهره
نجفی اصل
نفوذ دولت بعد از اصلاحات ارضی به جامعه روستایی و اتخاذ سیاستهای مبتنی بر حمایت از روستاییان با واگذاری زمینهای زراعی، اعطای کمکهای جنسی و نقدی بلاعوض به روستاییان، انجام فعالیتهای عمرانی با بودجه دولت و برنامههای توسعهای نشأت گرفته از غرب که با بافت روستایی ایران هماهنگی نداشت منجر به نابودی الگوهای مشارکتی سنتی شد و دولت در عوض نتوانست جایگزین مناسبی برای آن الگوها ارائه دهد. این امر موجب شد رفته رفته همیاریها و مشارکتهای خودجوش روستایی کمرنگ شود و در بعضی از موارد به کل از بین برود و توقع انجام بسیاری از فعالیتها توسط دولت نضج گیرد، که این مسئله تا بعد از انقلاب اسلامی همچنان ادامه دارد. در این مقاله سعی شده است راهکاری ارائه شود که بتوان بین الگوهای مشارکتی سنتی و برنامههای مدرنیزاسیون پلی زد. در این راستا به عنوان راه حل، راهکار تلفیقی پیشنهاد میشود که در آن بدون پشت پا زدن به خود داشتهها و دانش بومی روستاییان، آن بخشی از برنامههای مدرنیزاسیون برگزیده شود که با پایههای سنت و فرهنگ جامعه روستایی هماهنگی داشته باشد تا بتوان مشارکتهای مردم روستایی را دوباره احیا کنیم. برای رسیدن به این نتیجه، نیازمند تعدیل قدرت و کوچک کردن هرم قدرت، ایجاد میدان فعالیت برای مشارکت روستائیان، ترویج روحیه جمع گرایی، بهبود رابطه دولت و ملت، بالا بردن تحمل ماموران دولتی در واگذاری مسئولیتها به مردم، ایجاد مسئولیتها به صورت گروهی و گردشی، توجه به نیازها و الویتها و توقعات اجتماعی، فرهنگی جامعه و کمک دولت به مشارکت کنندگان در قالب قرارداد هستیم.
دولت
سنت
مدرنیته
مشارکت
2010
12
22
https://jrur.ut.ac.ir/article_21832_fce9cb03e7980a7880e196935791817e.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
تحلیل فضایی وضعیت مسکن روستایی در استان کهگیلویه و بویراحمد
سید اسکندر
صیدایی
صدیقه
کیانی سلمی
زهرا
سلطانی
یکی از نمودهای این اصلاح و تغییر در مسکن آشکار می شود. متغیرها و پارامترهای گوناگونی در تعیین وضعیت توسعة مسکن یک منطقه دخالت دارند?که مقایسة جداگانه هر متغیر، جایگاه آن را مشخص می کند. لذا در بررسی حاضر با بهره گیری از آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 استان کهگیلویه و بویراحمد، تعداد 53 متغیرکه به 23 شاخص تقلیل یافته, مورد مطالعه قرار گرفته، سپس متغیرهای مورد مطالعه با روش تحلیل عاملی کاهش یافته و به صورت ترکیبی در عوامل معنی دار ارائه گردیده است. پس از آن درصد سهم هر عامل در وضعیت مسکن تعیین گردید. سپس جهت سطح بندی شهرستانها و تعیین شهرستانهای همگن با استفاده از روش آماری تحلیل خوشه ای طبقه بندی صورت گرفته وشهرستانها در سه خوشه سطح بندی گردیده است.نتیجه حاصل از تحلیل به کار رفته نشان می دهد که بخش مرکزی بویراحمد به تنهایی دریک سطح, بخشهای پاتاوه، مرکزی گچساران و مرکزی کهگیلویه در سطح دیگر و بخشهای کبگیان، مرکزی بهمئی، لنده، مرکزی دنا، سرفاریاب، چرام، باشت، لوداب، دیشموک، چاروسا، بهمئی گرمسیری و مارگون در سطح همگن بعدی قرار گرفته است.در نهایت با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی(ARC GIS) نتیجه حاصل از سطح بندی بخش ها, به صورت نقشه فضایی وضعیت توسعة مسکن روستایی استان نمایش داده شده و جایگاه هر یک از بخش های استان کهگیلویه و بویر احمد در وضعیت توسعة مسکن روستایی استان مشخص گردیده است.
تحلیل خوشه ای
تحلیل عاملی
سیستم اطلاعات جغرافیایی
کهگیلویه و بویر احمد
2010
12
22
49
72
https://jrur.ut.ac.ir/article_21833_537e9cb3557c469adb290f4943ceff41.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
تاثیر بهبود تولیدات کشاورزی بر فقر در بخش روستایی
قهرمان
عبدلی
ویدا
ورهرامی
بررسی معیشت و وضع درآمدی خانواده های روستایی جز مهمترین مباحثی است که معمولا در پژوهشهای روستایی مورد توجه قرار می گیرد. اکثر روستاییان کشور کشاورز هستند و با استفاده از درآمد حاصل از فروش محصولات کشاورزی زندگی خود را می گذرانند، پس هر اتفاقی که منجر به از بین رفتن محصولات زراعی آنها شود، می تواند روستاییان را به ورطه فقر و فلاکت بکشاند. در این مقاله جهت بررسی آثار بهبود تولیدات بر فقر در روستاها مدلی ارائه شده است و به طور موردی تاثیر بهبود تولیدات کشاورزی بر دستمزد کارگران برنجکار در روستاهای دو شهر گرگان و گنیدکاووس با استفاده از روش سنجی NLS مورد بررسی قرار گرفته و به بررسی اثر شرایط مساعد آب و هوایی به عنوان یکی از عوامل موثر بر فقر در بخش روستایی پرداخته ایم. نتایج این مطالعه نشان می دهند که بهبود تولیدات در بخش کشاورزی می تواند یکی از راههای مقابله با فقر در روستاها و تامین معیشت روستاییان باشد.
بخش روستایی
بهبود تولید در بخش کشاورزی
درآمد روستاییان
روستاهای گرگان و گنبد کاووس
فقر
2010
12
22
73
90
https://jrur.ut.ac.ir/article_21834_faa719e09a682828d10b1823cfa0644d.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
ارزیابی توانهای محیطی برای توسعه کشاورزی
(مطالعه موردی: ناحیه چغاخور، شهرستان بروجن)
اصغر
نوروزی آورگانی
سید هدایت الله
نوری
صدیقه
کیانی سلمی
در مطالعات محیطی مهمترین راهِ نیل به توسعة مبتنی بر علم و شناخت علمی محیط، توجه اصولی به پتانسیلها، ارزیابی توانهای محیطی و بالاخره استفاده همه جانبه و منطقی از سرزمین، است. در این خصوص ارتباط تنگاتنگی بین توسعه کشاورزی با محیط و منابع محیطی نیز وجود دارد. در پژوهش حاضر به مطالعه و ارزیابی توانهای محیطی ناحیه چغاخور برای توسعه توانهای کشاورزی، براساس رهیافت تجزیه و تحلیل سیستمی پرداخته شده است و این فرض مد نظر بوده که ناحیه مذکور دارای توانها و منابع متنوع محیطی استکه درصورت برنامهریزی و استفاده متناسب از توانمندی های آن، مسیرتوسعة همه جانبه و پایدار ناحیه هموار میشود. درفرایند اجرای مطالعه؛ ابتدا با اتکاء به بررسی و شناخت توانهای محیطی، منابع اکولوژیکی شناسایی و سپس بر اساس رهیافت سامانه ای، این اطلاعات تجزیه وتحلیل، جمعبندی، تلفیق و در نهایت به صورت لایه های اطلاعاتی تهیه گردید. در ادامه با استخراج واحدها و سنجش آنها با معیارهای اکولوژیکی، توانها و استعدادهای بالقوه برآورد و درپایان، اولویت بین کاربریهای مجاز تعیین شده است. نتیجة این پژوهش نشان میدهد؛ اکثر سطح منطقه برای توسعه کشاورزی درجه 1 توان توسعه ندارد، اما برای توسعة مرتعداری، کشاورزی درجه 2 و بویژه درجه 4 از توان بالایی برخوردار است. به عبارت دیگر، درحالیکه کشاورزی ممتد در بخشهای محدودی از ناحیه امکانپذیر است، برای دیم کاری و باغداری همراه با آبیاری شرایط مناسبی وجود دارد.
ارزیابی
توان محیط
توسعه
توسعه کشاورزی
ناحیه چغاخور
2010
12
22
91
116
https://jrur.ut.ac.ir/article_21835_dea12464a47ed28f6c323abf8c7180a9.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
تعیین عوامل موثر بر استفاده از راهبردهای مدیریت ریسک تولید توسط کشاورزان ذرت کار شهرستان کرمانشاه
امیرحسین
علی بیگی
شهپر
گراوندی
از دیرباز تاکنون، ریسک تولید همواره از مهمترین منابع ریسکی بوده است که زندگی کشاورزان و روستاییان را تحت تاثیر خود قرار داده است و موجب کاهش درآمد و آسیب پذیری آن ها شده است. امروزه فراوانی و شدت این منبع ریسک با سرعت غیر قابل باوری درحال افزایش است. لذا ضروری به نظر می رسد که به تحقیقات بیشتری در این زمینه پرداخته شود. در این پژوهش که به روش توصیفی- همبستگی انجام شده است به بررسی تعیین عوامل موثر بر استفاده از راهبردهای مدیریت ریسک تولید توسط کشاورزان ذرت کار شهرستان کرمانشاه پرداخته شد. جامعه ی آماری تحقیق کشاورزان ذرت کار شهرستان کرمانشاه می باشند (3239 N=) که برای انتخاب آن ها از روش نمونه گیری تصادفی نظام دار استفاده شد(340 n=). ابزار تحقیق پرسشنامه بود که برای تجزیه و تحلیل نتایج آن از نرم افزار AMOS 5 و SPSS بهره گرفته شد. بر اساس یافته ها، کشاورزان ذرت کار شهرستان کرمانشاه ریسک تولید را پدیده ی اقتصادی غیر قابل کنترل می دانند که دارای آثار بلندمدت بر زندگی آن ها می باشد و موجب احساس اضطراب، سرخوردگی و شکست در روحیه ی آن ها می شود. هم چنین نتایج نشان داد که کشاورزان با راهبردهای نوین مدیریت ریسک تولید مانند کشت مخلوط و... در حد کمی آشنایی دارند و اقدامات خود را بیشتر به استفاده از راهبردهای سنتی بسنده نموده اند. متغیرهایی که بیشترین واریانس را در سطح استفاده از راهبردهای مدیریت ریسک تولید تبیین کردند، سن، مقدار زمین زارع و درآمد کل زارع بودند.
راهبردهای مدیریت ریسک تولید
ریسک تولید
کشاورز
2010
12
22
117
136
https://jrur.ut.ac.ir/article_21836_4e4bebafa1c09e531960bd8521896b77.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1389
1
2
چالشهای کشاورزی و تأثیر آن بر جمعیت روستایی با تاکید بر تغییرات سطح زیرکشت
(مطالعه موردی: دهستان سیلاخور شرقی- شهرستان ازنا)
احمد
تقدیسی
محمدرضا
بسحاق
امروزه بسیاری از محققان و دانشمندان، توسعه کشاورزی را بعنوان استراتژی و راهبرد اصلی توسعه روستایی قلمداد کرده و معتقدند که کشاورزی بعنوان منبع اصلی تأمین درآمد و فرصت های اشتغال، نقش اساسی در توسعه روستایی ایفا میکند. از اینرو هدف در این مقاله بررسی چالش های کشاورزی در دهستان سیلاخور شرقی با توجه به نقش مهم آن به عنوان فعالیت اکثر روستانشینان و بررسی تأثیرات آن بر وضعیت جمعیتی منطقه مورد مطالعه است. روش تحقیق در این بررسی از نوع پیمایشی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روشهای مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه بدست آمده است. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوارهای روستایی تمامی 12 روستای دهستان سیلاخور شرقی می باشد که نمونه ای به حجم 147 نفر را با استفاده از فرمول کوچران در بر میگرفت. همچنین آزمون پیش آهنگی برای بدست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه انجام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 87/0 بدست آمد. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS نشان داد که پراکندگی و کوچک بودن قطعات اراضی نقش مهمی در اتلاف منابع داشته و سبب رها شدن بسیاری از اراضی شده است و این روند در 10 سال اخیر، نقش تعیین کننده ایی در کاهش جمعیت در دهستان سیلاخور شرقی داشته است.
تقطیع و پراکندگی اراضی
توسعه روستایی
چالش های کشاورزی
شهرستان ازنا
2010
12
22
137
160
https://jrur.ut.ac.ir/article_21837_abfc2eab54ed01f981ee7e70ea36f47b.pdf