2024-03-29T11:29:26Z
https://jrur.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7986
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت شرکتهای تعاونی دهیاران در شهرستانهای بویین میاندشت، فِریدَن و فریدونشهر
جمشید
اقبالی
خلیل
کلانتری
پوریا
سعداللّهی
تعاونیها با داشتن عملکرد مناسب در کشورهای توسعهیافته سهم مهمی در توسعه مناطق روستایی داشتهاند. باتوجهبه اینکه تعاونیهای دهیاران اهداف و مدیریت مناسب و مشارکتی دارند، به موفقیتهایی دست یافتهاند؛ اما مشکلاتی نیز دارند. هدف کلی این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونیهای دهیاران شهرستان بویین میاندشت، فِریدَن و فریدونشهر (3 تعاونی) استان اصفهان و مقایسه دیدگاههای اعضا و ارکان تعاونیها درباره عوامل مؤثر در موفقیت و میزات تأثیر هریک از عوامل است. جامعه آماری تحقیق تمام اعضا و ارکان تعاونی دهیاران شهرستان بویین میاندشت و فِریدَن (N=91) را شامل میشود که بهصورت سرشماری مطالعه شدند. اطلاعات به دو روش کتابخانهای و میدانی گردآوری و با استفاده از نسخه 22 نرمافزار SPSS تجزیهوتحلیل شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ بررسی شد و مقدار آن 861/0 بهدست آمد. روایی پرسشنامه نیز با استفاده از دیدگاههای هیئتمدیره تعاونیها و استادان گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران بررسی شد. برای مقایسه دیدگاههای اعضای تعاونی از آزمون منویتنی استفاده شد. بررسیها نشان داد بهطورکلی چهار عامل (مشارکت، مدیریت، انگیزش و ساختار سازمانی) در موفقیت تعاونیهای مطالعهشده تأثیر دارد؛ اما در این بین تأثیر مشارکت بیشاز دیگر عوامل است و مشارکت تأثیر بیشتری بر موفقیت در تعاونیهای شهرستانهای مطالعهشده داشت.
تعاونی دهیاران
موفقیت
شهرستانهای بویین میاندشت و فریدونشهر و فِریدَن
2016
09
22
424
437
https://jrur.ut.ac.ir/article_60073_99c618bf6a269a1f7bea1dee6ca0df18.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
تحلیل رابطه فقر و سرمایه اجتماعی؛ مطالعه موردی: سکونتگاههای مرزی استان سیستانوبلوچستان
فرامرز
بریمانی
هادی
راستی
میثم
دهانی
راضیه
جهانتیغ
سکونتگاه های واقع در مناطق مرزی بهویژه مناطق روستایی بهلحاظ سرمایه اجتماعی در سطح پایینی قرار دارند. عوامل متعددی در این امر تأثیرگذار هستند؛ اما فقر از عوامل کلیدی بهشمار میآید. هدف از این پژوهش، تبیین رابطه بین فقر و سرمایه اجتماعی در چهارچوب نظری طرد اجتماعی است. نوع پژوهش توصیفیتحلیلی و همبستگی است. بهدلیل گستردگی جامعه آماری،382 خانوار و 136 نفر مدیر محلی از میان سه شهرستان زهک، میرجاوه و سراوان بهروش کوکران بهعنوان نمونه آماری انتخاب شد. با استفاده از پرسشنامه، دادهها جمعآوری و بهروش منطق فازی (نرمافزار متلب) و روشهای آماری (SPSS) پردازش و تحلیل شد. یافتههای پژوهش حاکیاز میزان نسبتاً بالای سرمایه اجتماعی و فقر با درجه (628/0) و (602/0) و تأثیر منفی فقر بر سرمایه اجتماعی است. بهطوریکه فقر 2/79درصد از تغییرات سرمایه اجتماعی را تبیین میکند و بهازای هر واحد تغییر در میزان فقر، (890/0-) در میزان سرمایه اجتماعی تغییر ایجاد میشود. از میان شاخصهای فقر، «فرهنگ فقر» و پس از آن «طرد اجتماعی» بیشترین اثرگذاری را بر روی سرمایه اجتماعی دارند. نتایج پژوهش بیانگر این است که میزان سرمایه اجتماعی در این این سکونتگاهها، بهشدت تحت تأثیر عامل فقر است. بنابراین اگر تداوم فقر توأم با روند تدریجی کاهش سرمایه اجتماعی (اعتماد و مشارکت و انسجام اجتماعی) استمرار یابد، این احتمال وجود دارد که در آینده، منطقه با ناپایداری و بیثباتی زیادی مواجه شود که در آن صورت، کنترل آن دشوار خواهد بود.
فقر
سرمایه اجتماعی
سکونتگاههای مرزی
استان سیستانوبلوچستان
ایران
2016
09
22
438
453
https://jrur.ut.ac.ir/article_60074_236e9e83a057d3a38fad6a0d4d94bf49.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
مقایسه امنیت غذایی روستاییان با نگرش و فرهنگ تغذیه مختلف در سه منطقه آبوهوایی جنوب استان کرمان
سمیرا
بهروزه
منصور
شاهولی
نوع تغذیه باتوجهبه نوع جامعه روستایی یا شهری میتواند به شکلی متفاوت باشد؛ زیرا تغذیه انسان از یکسو با عواملی نظیر محیطهای آبوهوایی، فنی، اجتماعیاقتصادی، فرهنگی و سابقه تاریخی و از سوی دیگر با نگرش شناختی و رفتاری انسانها مرتبط است. این تحقیق باهدف بررسی امنیت غذایی در مناطق مختلف آبوهوایی جنوب استان کرمان انجام شد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است که با روش پیمایش انجام شده و دادهها با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شده است. جامعه آماری را خانوارهای روستایی جنوب استان کرمان تشکیل میدهد که از بین آنها 390 خانوار با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای تحلیل دادهها از نسخه 21 نرمافزار SPSS و تکنیکهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. بنابر نتایج تحقیق، امنیت غذایی افراد مطالعهشده بهطور کل در سطح ضعیفی قرار دارد؛ ضمن اینکه وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی در مناطق مختلف نیز متفاوت است. بهطوریکه خانوارهای منطقه سرد و معتدل امنیت غذایی بالاتری دارند و پسازآن به ترتیب خانوارهای مناطق معتدل و گرم و خشک قرار دارند؛ یکی از دلایل این امر میتواند ناشی از متغیربودن تولیدات کشاورزی در طول سال در این مناطق باشد.
امنیت غذایی
آبوهوا
نگرش شناختی و رفتاری
فرهنگ تغذیه
کرمان
2016
09
22
454
469
https://jrur.ut.ac.ir/article_60075_2ba276ba1224d2276625e60883a56142.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
تأثیرات پروژههای صنعتی بر توانمندسازی جوامع محلی (مطالعه موردی: پالایشگاه شازند)
محمود
جمعهپور
غلامرضا
کاظمیان
معصومه
دهقانی
توانمندسازی از مؤلفههای الگوی جدید توسعه است که امروزه در گفتمانها و اعمال توسعهای مفهوم مرکزی شده است و بازگوکننده رویکرد توسعهای پایین به بالا و درونزاست. پژوهش حاضر قصد دارد تأثیرات صنعت نفت و گاز را بر توانمندی شهرستان شازند بررسی کند. توانمندی با دو بُعد عاملیت و ساختار فرصتها و با شاخصهای ظرفیت اجتماعی، اقتصادی، انسانی، اکولوژیکی، کالبدی و ساختار فرصتها با استفاده از روش توصیف و تحلیل کمّی و ابزار پرسشنامه سنجش شد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر با نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که ظرفیت اجتماعی با میانگین 51/2، اقتصادی 73/2، انسانی 49/2 بعداز احداث پالایشگاه در سطح متوسط و ظرفیت کالبدی با میانگین 06/2، اکولوژیکی 54/1 و ساختارفرصتها 98/1 در سطح بسیارنامطلوبی قرار دارد. درمجموع میزان توانمندی جوامع تحت تأثیر پالایشگاه در سطح متوسط و رو به پایین است و تا سطح مطلوب فاصله بسیارزیادی دارد؛ به عبارت دیگر نبود تعامل مناسب بین صنعت نفت و جامعه محلی سبب بیتأثیربودن بر توانمندی جامعه محلی شده است.
پالایشگاه شازند
توانمندسازی
ظرفیت
عاملیت
ساختار فرصت
2016
09
22
470
485
https://jrur.ut.ac.ir/article_60076_04bc52cf5aba12d298c84d40d7af2cef.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
سنجش و تحلیل پایداری اجتماعی در مناطق روستایی (مطالعهشده: شهرستان جوانرود)
علی
شمسالدینی
داود
جمینی
علیرضا
جمشیدی
امروزه باوجود ارتباطات درهمتنیده و متقابل بین ارکان اصلی توسعه پایدار (پایداری اجتماعی و اقتصادی و زیستمحیطی) و اهمیت حفظ جایگاه هریک از عناصر یادشده در راستای رسیدن به توسعه پایدار، از پایداری اجتماعی بهعنوان رکن اصلی توسعه یاد میشود. پژوهش حاضر از نوع توصیفیتحلیلی است. هدف از این پژوهش، سنجش پایداری اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان نواحی روستایی شهرستان جوانرود است. جامعه آماری را 4هزار و 484 نفر از سرپرستان روستاهای بالای 20 خانوار تشکیل میدهد، که 253 نفر از آنها بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محققساخته است. نتایج نشان میدهد پایداری اجتماعی در بین روستاییان شهرستان جوانرود با میانگین 86/3، در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین در بین شاخصهای مختلف پایداری اجتماعی، پنج شاخص مسئولیتپذیری، امید به آینده، احساس خوشبختی، تعامل اجتماعی و مشارکت اجتماعی بهترتیب با ضریب تغییرات 276/0، 282/0، 292/0، 296/0 و 306/0، بیشترین تأثیر را در پایداری اجتماعی روستاییان شهرستان جوانرود داشتهاند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد 10 متغیر رابطه معناداری با متغیر پایداری اجتماعی داشتهاند و درمجموع 4/73درصد از واریانس پایداری اجتماعی روستاییان شهرستان جوانرود را تبیین کردهاند. مهمترین متغیرهای مؤثر در پایداری اجتماعی بهترتیب اهمیت عبارتاند از: درآمد، بُعد خانوار، وسایل ضروری، تحصیلات و مالکیت اراضی.
توسعه پایدار
پایداری اجتماعی
توسعه روستایی
شهرستان جوانرود
2016
09
22
486
503
https://jrur.ut.ac.ir/article_60077_26049fc7eed675df12c0702049366ede.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
شناسایی و رتبهبندی عوامل مؤثر بر ایجاد خوشههای کسبوکار روستایی در شهرستان چرام
مرضیه
ارجاعی
همایون
مرادنژادی
محمد
سلاورزی
یارمحمد
قاسمی
پژوهش حاضر باهدف شناسایی و رتبهبندی عوامل مؤثر بر ایجاد خوشههای کسبوکار در شهرستان چرام با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفته است. روششناسی پژوهش، توصیفی است که از میان روشهای توصیفی از پیمایش بهره برده است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان و متخصصان با تجربهکاری درزمینه خوشههای کسبوکار بودهاند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، 44 نفر از آنها بهعنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات موردنیاز با انجام مصاحبه ساختارمند و استفاده از پرسشنامه 9 ارزشی الساعتی گردآوری شد. متخصصان مرتبط با موضوع، روایی پرسشنامه را تأیید کردند. پایایی پرسشنامه نیز با بررسی میزان ناسازگاری ماتریسهای تصمیم بهدستآمده از قضاوت هرکدام از پاسخدهندگان تأیید شد. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نسخه 23 نرمافزار SPSS و نسخه 11 نرمافزار Expert choic، انجام شد. نتایج نشان دادکه، از میان معیارهای بررسیشده، معیار عوامل اقتصادی بیشترین و معیار زیرساختها کمترین اهمیت را برای ایجاد خوشههای کسبوکار در شهرستان چرام داشتهاند.
خوشه کسبوکار
کسبوکار روستایی
شهرستان چرام
تحلیل سلسله مراتبی
2016
09
22
504
515
https://jrur.ut.ac.ir/article_60078_117ce485702da217376ca5d64e0d1a9b.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
فعالیتهای کشاورزی دهستان ماهیدشت
علیاصغر
میرکزاده
کیومرث
زرافشانی
فرانک
کرمیان
پژوهش حاضر باهدف شناسایی آسیبهای پیش روی کودکان کار روستایی در فعالیتهای کشاورزی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه کودکان کار 5 تا 18 سال (934نفر) و والدین کودکانی که در مزارع کار میکنند و کارشناسان ادارات مرتبط با کار کودکان است. روش نمونهگیری در بخش کودکان بهصورت طبقهای با انتساب متناسب حجم صورت گرفت و اعضای نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970) 272 نفر تعیین شد. در بین والدین بهدلیل نبود آمار دقیق در این زمینه از روش نمونهگیری هدفمند استفاده شد. کارشناسان مربوطه 30 نفر بودند که بهصورت تمام شماری بررسی شدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه ساختاریافته استفاده شد. بهمنظور تعیین روایی از تأیید متخصصان بهره گرفته و. برای تعیین پایایی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد (88/0=α). برای تجزیهوتحلیل دادهها از نسخه 18 نرم افزار SPSS استفاده شد. هرسه گروه، مشکلات بدنی (مشکلات پوستی و کمردرد و زانودرد) را بهعنوان مهمترین مشکلات عنوان کردند و بعداز آن بهترتیب مشکلات روانشناختی (عصبی و خشنشدن کودک و ازبینرفتن خلاقیت و احساس حقارت)، اجتماعی و فرهنگی (ادامهیافتن چرخه کار کودکان برای نسلهای پیدرپی، یادگیری کلمات توهینآمیز، عملکرد ضعیف تحصیلی) و اقتصادی (افزایش هزینههای تحصیل، افزایش هزینههای درمان خانوار) در اولویت قرار گرفتند. اگرچه نمیتوان پدیده کار کودکان در محیط روستایی را حذف کرد، اما رعایت اصول ارگونومی مربوط به محیط کار میتواند میزان آسیبهای وارده بر کودکان را کاهش دهد.
کشاورزی
روستا
کودک
کودک کار
آسیبشناسی
2016
09
22
516
529
https://jrur.ut.ac.ir/article_60079_65d8a5e935b07c0d24965d4203e03e82.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
چندگانگی روستابودگی و بازنمایی هویتهای جنسیتی در بخش کشاورزی (مطالعه موردی: روستاهای بخش قوشخانه، شهرستان شیروان)
رضا
خسروبیگی برچلویی
در سالهای اخیر تحقیقات بسیاری بر این نکته اتفاقنظر دارند که با تحولات جهانی اقتصاد کشاورزی و چندکارکردیشدن فعالیتها، ارتباطات جنسیتی در روستاها رو به تعادل است. درمقابل این پسزمینه فکری برخی از مطالعات هنوز به این معتقدند که هویت فعلی زنان روستایی به بازنماییهایی از سنت درونی جوامع محلی برمیگردد. درواقع با هویت متکثر جنسیتی مبتنی بر چندگانگی محیط سکونتگاههای روستایی روبهرو هستیم. هدف تجربی مقاله انعکاس هویتهای متفاوت فعالیت زنان و ابعاد پیچیده مرتبط با آن در 30 سکونتگاه روستایی بخش قوشخانه از توابع شهرستان شیروان است. قاعدتاً باید رویکردی کیفی با هدف بسط مدل سهگانه فضای هالفاکری در دستور کار قرار گیرد: شناخت رخدادهای اجتماعی برای استخراج گفتمانهای متنوع جهانی و ملی، تبادل اطلاعات با 90 نفر از زنان محلی از طریق مصاحبه نیمهساختیافته و با اصول مندرج در روششناسی کیو برای استخراج گفتمانهای محلی و درادامه دخالتدادن هستارهای موقعیتی و طبیعی در تغییرات هویتی زنان. نتایج بهدستآمده جایگاه متفاوت زنان قوشخانه را در گفتمان مردسالاری بهعنوان عامل اول و گفتمان مزارع خانوادگی را بهعنوان عامل دوم نشان می دهد؛ چیزی که باوجود تحولات جهانی اقتصاد کشاورزی و چندکارکردیشدن، بیانی از تداوم سنت پیشین ارتباطات جنسیتی در اذهان مردم است. همچنین کار زنان بیشتر با سازوکارهای درونخانوادگی مرتبط است تا جریانهای بیرونی. ضمن اینکه عوامل موقعیتی و طبیعی نیز در بهکار واداشتن زنان قوشخانه بیتأثیر نبوده است.
چندگانگی روستابودگی
هویت جنسیتی
کشاورزی
قوشخانه
2016
09
22
530
545
https://jrur.ut.ac.ir/article_60080_ab1db35e78dfec1dfae8ddf456645001.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
تجاریشدن کشاورزی در بهرهبرداریهای روستایی و واکاوی عوامل مؤثر بر آن با رویکرد مدلسازی ساختاری و تحلیل مسیر
عباس
امینی
معنای عام تجاریشدن کشاورزی، کشت تخصصی، تولید فراتر از نیازهای معیشتی و فروش آن در بازار است. مطالعه حاضر به سنجش تجاریشدن کشت توتفرنگی در شهرستان مریوان و تحلیل علّی عوامل مؤثر بر آن پرداخته است. 191 نفر از بهرهبرداران توتفرنگیکار شهرستان با استفاده از روش طبقهای بهعنوان نمونه آماری تعیین شدند و دادههای موردنیاز با انجام عملیات میدانی گردآوری شد. روایی ابزار گردآوری، محتوایی و پایایی آن مبتنی بر اجرای مطالعه مقدماتی و آزمونهای آماری صورت گرفت. سنجش تجاریشدن کشت توتفرنگی براساس مؤلفههای تخصصیشدن، عمقیشدن، عملکرد، عرضه بازاری و توسعه کشت از محل درآمد محصول، با رویکرد معادلات ساختاری صورت گرفت. تحصیلات، سابقه، وسعت زمین در واحد بهرهبرداری، شیوههای نوین آبیاری، نیروی کار مزدی، فراگیری آموزشهای حرفهای و امید به آینده شغلی، متغیرهای مستقل بودهاند. روابط درونی بین آنها و اثرگذاریهای مستقیم و غیرمستقیم آنها بر تجاریشدن کشت با تحلیل مسیر ارزیابی شد. سه گزینه نخست متغیرهای بیرونی و بقیه متغیرهای درونی مدل علّیساختاری تحلیل بودهاند. استفاده از سیستمهای نوین آبیاری، با بیشترین میزان، اثر مستقیم و تحصیلات اثر غیرمستقیمی بر تجاریشدن کشت داشتهاند. درمجموع اثرات، وسعت زمین در واحد بهرهبرداری، رضایتمندی، امید به آینده و استفاده از سیستمهای نوین آبیاری بیشترین و استفاده از نیروی کار مزدی، سابقه و تحصیلات، کمترین تأثیر را بر تجاریشدن کشت توتفرنگی داشتهاند.
تجاریشدن کشاورزی
بهرهبرداریهای کوچک روستایی
تبیین علّی
مدلسازی ساختاری
2016
09
22
546
563
https://jrur.ut.ac.ir/article_60081_4bad0047bd42d98d33d2d90419cb102a.pdf
پژوهشهای روستائی
JRUR
2008-7373
2008-7373
1395
7
3
تأثیر مؤلفههای انسانی بر پراکنش افقی شهر سنندج با تأکید بر اسکان غیررسمی و روستاهای پیراشهری
ناصح
عبدی
سعید
زنگنه شهرکی
نفیسه
مرصوصی
شاهبختی
رستمی
پراکنش افقی یا همان رشد و گسترش کالبدی سریع شهرها در فضای پیرامون، پدیدهای است که امروزه بسیاری از شهرهای ایران آن را تجربه میکنند. مؤلفهها و علل مختلفی در بروز این پدیده تأثیر دارند. در این پژوهش مهمترین عوامل تأثیرگذار بر گسترش افقی شهر سنندج، بهویژه نقش محلههای حاشیهای و روستاهای نزدیک این شهر بهدلیل جمعیتپذیری زیاد مهاجرین، مطالعه شده است. هدف از این پژوهش نمایانکردن نقش تحولات اجتماعی ازجمله اصلاحات ارضی و مدیریت شهری در افزایش مهاجرت و گسترش فیزیکی شهر از طریق پیدایش محلههای حاشیهای و پیوستن روستاهای اطراف به شهر سنندج است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفیتحلیلی است و از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهوارههای Landsat 5 و 8 استفاده شده است. سپس با استفاده از نرمافزار ArcGIS این تصاویر تجزیهوتحلیل شدند. درنتیجه مشخص شد که جمعیت عظیم اسکانیافته ناشی از مهاجرت، بهخصوص در دهه 55 تا 65، موجب بهوجودآمدن سیزده محله حاشیهنشین با وسعت 536 هکتار و سرازیرشدن جمعیت مهاجر موجب پیوستن ده روستای پیراشهری در محدوده شهر سنندج شده که از مهمترین عوامل پراکنش افقی شهر سنندج در چهار دهه اخیر بوده است. همچنین تعداد زیادی روستا در اطراف این شهر هستند که در ادامه رشد و گسترش سریع شهر، چنانچه برنامهای برای آنها اندیشیده نشود، با شهر سنندج ادغام خواهند شد و شهری پراکنده با بافتی غیرمسنجم و غیرمتصل را فراهم خواهند آورد.
پراکنش افقی شهر
بافت فرسوده حاشیهای
روستاهای پیراشهری
شهر سنندج
2016
09
22
564
581
https://jrur.ut.ac.ir/article_60082_2abd6ca96253edd16c4570a01ee51a47.pdf