نقش مدیریت ریسک خشکسالی در کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان (موردمطالعه: شهرستان زرین‌دشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی بر جنبه‌های مختلف زندگی بشر دارد. امروزه بیشتر دولت‌ها، در تلاش‌اند تا اطلاعات بیشتری در زمینه روش‌های صحیح مدیریت ریسک کسب نمایند تا از این طریق، صدمات وارد بر جامعه ناشی از خشکسالی را کاهش داده و اثرات مربوط به خشکسالی‌های آینده را نیز به حداقل برسانند.پژوهش حاضر با هدف کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان در برابر پیامدهای خشکسالی با تأکید بر مدیریت ریسک تدوین یافته است. برای گردآوری اطلاعات از تکنیک مصاحبه و روش پرسشنامه استفاده گردید. در روش پرسشنامه‌ای داده‌های لازم در قالب پرسشنامه در سطح پانزده روستای نمونه، گردآوری شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و از تکنیک سلسله مراتبی(AHP) به منظور الویت بندی راهکارها و در نهایت از مدل پرومتی جهت رتبه‌بندی روستاها در چارچوب مدیریت ریسک استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش 4463 خانوار ساکن در روستاهای شهرستان زرین‌دشت است که از طریق فرمول کوکران تعداد360 سرپرست خانوار به عنوان نمونه آماری با نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش روایی ابزار تحقیق (پرسشنامه) از نظرات متخصصین و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ که برای هر یک از مقیاس‌های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 67/0) بود استفاده شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که مدیریت ریسک خشکسالی رویکرد مناسبی برای کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیطی در مناطق روستایی است و می‌توان در فرآیند کاهش پیامدها و آسیب‌های ناشی از خشکسالی بر مدیریت ریسک تأکید داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Drought Risk Management in Reducing the Vulnerability of Farmers: A Case Study of the City of Zarrindasht)

نویسندگان [English]

  • Asiyeh Hasaninejad 1
  • Ahmad Taghdisi 2
  • Seyed Hedayatollah Noori 3
  • Saeed Reza Akbarian ronizi 4
1 PhD Candidate, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geographic Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geographic Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Professor, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geographic Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
4 Associate Professor, Department of Geography, Faculty of Economic, Management & Social Sciences, Shiraz Univercity, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Nowadays, most governments try to learn more about their risk management procedures so that, in the case of any damage caused by drought, they can reduce the adverse impacts.
This study aims to reduce the vulnerability of farmers against drought impacts with an emphasis on risk management. Questionnaires and interviews were used to collect the data. The questionnaires were distributed in fifteen villages. SPSS software was used for data analysis, the hierarchical technique of AHP for prioritization of strategies and the Prometea model for ranking the villages in the risk management framework. The study population consisted of 4463 households living in the rural city of Zarrindasht. Out of this population, a sample of 360 heads of families were selected by a simple random sampling. The validity of the questionnaire was assessed by scientific and administrative experts, and Cronbach's alpha was used to assess its reliability, which turned out to be 67 percent. The results indicated that the drought risk management approach can reduce the vulnerability of agriculture. This approach can reduce the economic, social and environmental consequences of draught in rural areas through mitigating the damages caused.

کلیدواژه‌ها [English]

  • risk management
  • vulnerability
  • Drought
  • Agriculture
  • Zarrindasht

مراجع

Azar, A., Rajabzadeh, A.(2003). [Decision Practical Approach MADM (Persian)]. Journal of Nega Danesh, First Edition Tehran.
Bakhshi,S, Darabi ,R.(2013). Method of Prostitution with Fuzzy Criteria, Master's pamphlet of Tehran University.
Bell, M (2003), The use of multi-criteria decision-making methods in the integrated assessment of climate changes: implications for IA practitioners, Socio-Economic Planning Sciences, 37, pp. 289-316.
Campbell, Donovan, Barker, David, McGregor, Duncan, (2011). Dealing with Drought: Small Farmers and Environmental Hazards in Southern St. Elizabeth, Jamaica, Applied Geography, Vol. 31, issue 1, PP. 146- 158.
Charmchian Langerodi, M. (2015). [Structural Equation Modeling Risk Management of the rice cultivating women in Sari city, (Persian)]. Journal of female and Society, Issue One, Spring, 95-119
Darijani, A., Dastjerdi, S., Shahnvny, N.( 2011). [Determine priorities drought risk management in the agricultural city of Gonbad  Kavos using the Analytic Hierarchy Process, (Persian)].  Journal of Agricultural Economics, Volume 5, Number 1, S37-59.
Dyke, G., Gill, S.,& Davies, R .(2011). Applications of earth observations to disaster risk management. Acta Astronautica, Volume 68, Issue 1, PP.301-315.
Habiba.U, Rajib s.(2011). Drought risk reduction through a socioe economi, in stitutional and physical approach in the northwestern region of bangal a desh graduate school of global Environmental  studies, ysakyo-ku, Kyoto, 606- 8501, japan.
Heydari, E, Poreyamehr, S, (2007), Introducing the Risk Management System, Tehran: Ministry of Roads and Transportation, Deputy Director of Education, Research and Technology, Research Institute of Transportation, p. 45.
Hochrainer, S., Mechler, R.( 2011). Natural Disaster Risk in Asian Megacities: A Case for risk pooling? Cities, Vol 28, issue 1, PP. 53- 61.
Hristidis, V., Chen Shu-Ching, L., Luis S., & Deng, Y. (2010). Survey of Data Management and Analysis in Disaster Situations, Journal of Systems and Software, Vol 83, Issue 10, PP. 1701- 1714.
Kim, D., Yoo, C.,& Kim, T. (2011). Application of Spatial EOF and Multivariate Time Series Model for Evaluating Agricultural Drought Vulnerability in Korea, Advances in Water Resources, Vol 34, Issue 3, PP. 340- 350.
Lazarus, Naomi, W.(2011), Coping Capacities and Rural Livelihoods: Challenges to Community Risk Management in Southern Sri Lanka, Applied Geography, Vol. 31, Issue 1, PP. 20-34.
Mohammadi Yeganeh, B., Hakimdost, Y. (2010). [ the economic effects of drought and its impact on rural sustainability Case study: Gharaposhtlooye, (Persian)]. regional conference on the water crisis and drought, Islamic Azad University of Rasht.
Nouri, J., Mansouri N., Abbaspour, M., Karbassi, A.,& Omidvari, M. (2011). Designing a Developed Model for Assessing the Disaster Induced Vulnerability Value in Educational Centers, Safety Science, Vol 49, Issue 5, PP. 679-685.
Pourtahri, M., Eftekhari,R.( 2014). [The role of risk management approach to drought in reducing the vulnerability of socio-economic rural agriculture (in the view of officials and farmers) Case Study: Rural Sulduz, West Azarbaijan, Rural (Persian)]. Journal of Rural Research,, Issue One, Spring, Page 1-22.
Pittman, Jeremy, Wittrock. Virginia, Kulshreshtha, Surendra, Wheaton, Elaine, (2011), Vulnerability to Climate Change in Rural Saskatchewan: Case study of the Rural Municipality of Rudy, No. 284, Journal of Rural Studies, vol 27, issue 1, PP. 83- 94.
Qdsypor, H.(2007). [Analytical Hierarchy Process (AHP). , (Persian)]. Fifth Edition. Publishing Amirkabir University in Tehran.
Sharafi, L., Zarafshani, K. (2012) . [The starting point for risk management in drought vulnerability assessment Case study: Zahab, Islamabad West, (Persian)]. Journal of Regional Planning, the first issue, Spring, pp. 43-56
Tatli, H., Turkes, M.( 2011). Empirical Orthogonal Function Analysis of the Palmer Drought Indices, Agricultural and Forest Meteology, Vol 151, issue 7, PP. 981- 991.
Zhang, J.( 2004). Risk Assessment of Drought Disaster in the Maize-Growing Region of Songliao Plain, China, Agriculture, Ecosystems & Environment Vol. 102, Issue 2, PP.

پژوهش های روستائی
دوره 9، شماره 2
شهریور 1397
صفحه 264-277

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1396
  • تاریخ بازنگری: 22 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 20 دی 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار