The Effect of Organizational Entrepreneurship Orientation on the Performance of Cooperatives From the Perspective of Poultry Cooperatives Members in Kermanshah Province, Iran

Extended Abstract
1. Introduction
Considering the role of agricultural cooperatives in improvement of products as well as increased income, employment, satisfying basic needs and fair distribution of facilities in rural areas, their proper performance to further develop and improve the rural economic situation is essential. In other words, increasing the performance of this cooperatives leads to rural sustainable development.
Several studies indicate that the organizational entrepreneurship orientation has positive effect on survival, profitability, growth and especially the performance of the company. It enables firms to take advantage of their current competitive market and simultaneously identify new opportunities and more efficiency to thrive in it. Enterprises are greatly in need of entrepreneurial activities and development to increase their performance with respect to changes in organizational environment situation. In such circumstances, many scholars and experts believe that the development of organizational entrepreneurship orientation in agricultural cooperatives can play a vital role in helping improve the performance of cooperatives for its own purposes. This article aims to identify the effects of organizational entrepreneurship orientation on the performance of cooperatives from the perspective of poultry cooperatives members in Kermanshah Province, Iran.
Studies on entrepreneurship in developed economies, especially after 1990s show that entrepreneurial activity in various firms has led to the development and improvement of their performance. Organizational entrepreneurship orientation also known as corporate entrepreneurship and corporate venturing is the practice of developing a new venture within an existing organization, to exploit a new opportunity and create economic value. In world literature, terms such as innovation, risk-taking, pro-activeness and strategic renewal are key dimensions of the organizational entrepreneurship orientation phenomenon. Based on the conceptual model, the main hypotheses of this study are as follows: 1. there is a Significant positive relationship between innovation and agricultural cooperatives performance; 2. there is a Significant positive relationship between the pro-activeness and agricultural cooperatives performance; 3. there is a Significant positive relationship between risk-taking and agricultural cooperatives performance; and 4. there is a Sig.nificant positive relationship between the strategic renewal and agricultural cooperatives performance.
2. Methodology
The research paradigm is quantitative and its objective is functional and cross-correlation of research and in terms of time but is a cross sectional research. The study population comprised poultry cooperatives members in Kermanshah Province, Iran (N=1012). A sample of 220 respondents was selected using Cochran's formula by stratified random sampling method. For collecting the research data, a researcher-made questionnaire with three sections was used. The first part of the questionnaire examines the characteristics of individual respondents; the second part, checks the characteristics of organizational entrepreneurship orientation in the cooperative, which is adapted from the standard questionnaire (Antoncic & Hisrich, 2001; Scheepers et al., 2008); and finally the third part that checks the performance of cooperatives. Questionnaire validity was confirmed by expert panel consisting of the subject related faculty members of universities of Tehran and Lorestan as well as experts active in Kermanshah Province Cooperatives, Labor and Social Welfare bureau. The Cronbach α was used to estimate the reliability, which was acceptable (α1=0.88, α2=0.80). In this study the data were analyzed using descriptive and inferential statistics, which were conducted using SPSS20 and Excel 2013 software.
3. Results
Although there are several factors affecting the performance of any firms, but existence of corporate entrepreneurs with the aim of advancing, surviving and succeeding the organization by boldness, innovativeness and proactive behaviors is an important and valuable factor. In the field of cooperatives as autonomous organizations, flexible and democratic volunteers in the framework of organizational entrepreneurship orientation can contribute greatly in improving the cooperative performance. The results revealed that mean rank of organizational entrepreneurship orientation situation of cooperatives is moderate (3.24) and performance means is moderate (3.1), too. Also, there are a positive and Sig.nificant correlation between organizational entrepreneurship orientation dimensions with the performance of cooperatives.
4. Discussion
The organizational entrepreneurship orientation has a positive effect on the cooperatives performance, perhaps due to the existing suitable conditions for the progress of firms such as risk-taking, proactiveness and innovative spirit among the organization staff with the aim of transforming the organizations. Also, according to the regression model, the component of innovation does not enter in the equation. In this context, perhaps the reason is the dominant spirit of innovation among members because the spirit of innovation requires the interaction, ability to communicate with institutions and change in agents. However due to the nature of the dominant agricultural jobs and low educated clients, the use of media channels and publications related to the topic of innovation activity is negligible.
5. Conclusion
The impact of entrepreneurship organizations improves the performance of cooperatives, can be oriented in a board with the importance and the role of entrepreneurship, social work, strengthening to express ideas, benefiting from ideas and long-term risk-taking role in improving the performance, the attitude of managers regarding the phenomenon has been corrected. Therefore, it is recommended that managers of the agricultural cooperatives take measures to develop and promote organizational entrepreneurship orientation in their cooperatives to achieve sustainable rural development.
Acknowledgments
This research was extracted from the MSc. thesis of the first author in Department of Rural Development, Faculty of Agriculture, Lorestan University. It was also fiancially supported by Lorestan University.
Conflict of Interest
The authors declared no conflicts of interest.

مقدمه
یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه روستایی، بهبود عملکرد در فعالیت‌های کشاورزی است (Baseri, Sadegi, & khaksar, 2011:2). با توجه به نقشی که تعاونی‌ها در بهبود نظام بهره‌برداری و همچنین افزایش درآمد، اشتغال، تأمین نیازهای اساسی و توزیع عادلانه امکانات دارند، ضروری است تا عملکرد این شرکت‌ها برای یافتن مشکلات و بازنگری در ساختار تعاونی‌ها به منظور توسعه بیشتر تولیدات و بهبود وضع اقتصادی روستاییان بررسی شود (Karbasi & Gorgani, 2014:98) تا از این طریق، عملکرد تعاونی‌ها اصلاح شود و بهبود یابد و به دنبال آن، بهبود درآمد در مناطق روستایی و دستیابی به توسعه پایدار روستایی نیز میسر شود (Freiling & Schelhowe, 2014).
شواهد و مطالعات مختلف نشان می‌دهند عملاً تعاونی‌ها بعد از تأسیس با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند که در بعضی موارد ممکن است به تعطیلی موقتی و حتی راکد شدن همیشگی آن‌ها ختم شود. در این راستا نتایج پژوهش‌های انجام‌شده حاکی از آن است که تعاونی‌ها با وجود رشد کمّی، رشد کیفی مطلوبی نداشته‌اند. بدیهی است اگر بخش تعاون بخواهد به اهداف مطرح در قانون اساسی دست یابد، لازم است تا به افزایش کیفیت تعاونی، آموزش و توسعه کارآفرینی در تعاونی‌ها و ترکیب اعضای تعاونی‌ها توجه جدی کند. در واقع، زمان آن فرارسیده که بخش تعاون تمام تلاش و امکانات خود را به کیفیت معطوف کند تا کارکرد و توانمندی اصلی خود را که کارآفرینی و مهار بحران بیکاری است تحقق بخشد (Shabanpour, 2008). همچنین، تعاونی‌ها اهرمی مناسب براى توسعه اقتصادى به شمار می‌آیند و میتوانند در افزایش تولید، ارتقاى سطح درآمد و بهبود وضعیت اجتماعى مردم مؤثر باشند.
با وجود اهمیت و جایگاه تعاونی‌ها، بررسی اولیه عملکرد آن‌ها، به‌ویژه در مناطق روستایی نشان‌دهنده‌ آن است که تعاونی‌ها با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند و نتوانسته‌اند به اهداف از پیش تعیین‌شده خود دست یابند. در چنین شرایطی، بسیاری از محققان و صاحب‌نظران بر این باورند که توسعه کارآفرینی سازمانی در شرکت‌های تعاونی می‌تواند در کمک به توسعه و تقویت تعاونی‌ها و حل مشکلات آن‌ها و دستیابی به اهداف‌شان نقشی اساسی ایفا کند و اهرم نیرومندی برای برون‌رفت از شرایط نامطلوب کنونی باشد (Rezai, 2014:86) تا شاید از این طریق عملکرد تعاونی‌ها بهبود یابد و توسعه پایدار روستایی به دست آید.
در این بین، یکی از پدیده‌های مهم و مؤثر در تحول و توفیق تعاونی‌ها مانند هر بنگاه اقتصادی دیگر، وجود کارآفرینی سازمانی است. تحقیقات مختلف مؤید تأثیر مثبت کارآفرینی سازمانی بر بقا، سودآوری، رشد و به‌خصوص عملکرد تعاونی‌ها به‌منزله بنگاه‌های اقتصادی است (Freiling & Schelhowe, 2014; Kellermanns, Eddleston, Barnett, & Pearson, 2008; Zahra, 2005; Zahra, Hayton, & Salvato, 2004; Habbershon & Pistrui, 2002). این پدیده به تعاونی‌ها به‌ مثابه بنگاه این امکان را می‌دهد تا از مزیت رقابتی فعلی خود بهره‌برداری کنند و هم‌زمان فرصت‌های جدید را شناسایی کنند و شایستگی‌های جدیدی را در خود شکوفا سازند (Covin & Miles, 1999; Kuratko, Ireland, Covin Hornsby, 2005).
طراحی ساختارها و سیستم‌های سازمانی که از کارآفرینی سازمانی حمایت کنند، تأمین منابع لازم برای تشخیص فرصت‌ها و بهره‌برداری از آن‌ها مانند نیروی انسانی و فناوری و توسعه فرهنگ کارآفرینانه در سازمان از مهم‌ترین اقداماتی هستند که باید در راستای توانمندسازی سازمان برای کارآفرینی سازمانی انجام گیرند (Morris, Kuratko, & Covin, 2011; Kuratko et al., 2005; Covin & Slevin, 2002; Hornsby, Kuratko, & Zahra 2002; Hornsby, Kuratko, & Montagno, 1999). از طرفی گرایش کارآفرینانه افراد هر سازمان، یکی از ویژگی‌های اساسـی و ضـروری بـرای عملکـرد بهتر سازمان‌هاست (Lumpkin & Dess, 1996; Lee & Lim, 2008; Al-Swid & Mahmood, 2011; Lee, Lim, & Pathak, 2009). گرایش به کارآفرینی باعث پیوند فرایند کارآفرینی به راهبردهای سازمان می‌شود (Hossainimoghadam & Hejazi, 2014)؛ بنابراین، هر سازمانی می‌تواند در طیفی از حالت‌های مختلف از منفعل یا محافظه‌کارانه تا فعال یا کارآفرین قرار گیرد (Lumpkin & Dess, 2001).
کارآفرینی سازمانی در کشورهای مختلف، به‌ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران که اقتصاد سنتی و مبتنی بر منابع دارند، در وضعیت نامناسبی قرار دارد و توسعه‌ چندانی ندارد. بر اساس گزارش دفتر دیده‌بان جهانی کارآفرینی (2011)، میزان شاخص کارآفرینی سازمانی در ایران مشابه با کشورهایی مانند بنگلادش، پاکستان و جامائیکا کمتر از یک درصد است؛ درحالی‌که مقدار این شاخص برای کشورهای توسعه‌یافته مانند سوئد، دانمارک، بلژیک، فنلاند و ایالات‌متحده بین 6 تا 14 درصد متغیر است (Kelley, Singer, & Herrington, 2012). بر اساس گزارش سال 2014 دفتر دیده‌بان جهانی، میزان شکست کشور ایران در فعالیت‌ها و اقدامات کارآفرینانه 32 درصد اعلام شده است که در مقایسه با میانگین منطقه و جهان و حتی میانگین کشورهای هم‌سطح، بیشتر است (Global Entrepreneureship Monitoring, 2015).
علت انتخاب این موضوع برای تحقیق، وضعیت نامناسب تعاونی‌های مرغ‌داران در استان کرمانشاه است. دلیل انتخاب شرکت‌های تعاونی‌ مرغدارن استان کرمانشاه از بین دیگر شرکت‌های تعاونی، اهمیت و سابقه طولانی آن‌هاست. از طرفی، این بخش از تعاونی‌ها بیشترین‌ ثبت شرکت‌ها و به‌مراتب بیشترین‌ اعضا را دارند. از طرف دیگر، بیشترین‌ شرکت‌های راکد و غیرفعال نیز در این بخش دیده می‌شود. بنابراین، با توجه به اهمیت تعاونی‌ها و حساسیت نیاز عملکرد این‌گونه کسب‌و‌کارها به کارآفرینی سازمانی برای ماندگاری، بهره‌وری و پویایی تعاونی‌ها، بررسی تأثیر مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی بر عملکرد تعاونی‌ها ضروری است. از این رو، هدف این مقاله بررسی تأثیر مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی بر عملکرد تعاونی‌ها از دیدگاه اعضای تعاونی‌های مرغداران استان کرمانشاه است.
مروری بر ادبیات موضوع
کارآفرینی سازمانی فرایندی است که درون سازمان‌ها فرصت‌ها را بدون در نظر گرفتن منابع موجود، با افراد و سازمان‌ها دنبال می‌کند (Stevenson & Jarillo, 1990). گاهی اوقات در بسیاری از سازمان‌ها منظور از کارآفرینی سازمانی، راهبردی مهم برای بهبود عملکرد سازمان است (Mokaya, 2012). کارآفرینی سازمانی عموماً از طریق نوآوری در محصولات، نوآوری در فرایند، ورود به بازارهای جدید، توسعه کسب‌و‌کارهای جدید مرتبط یا غیرمرتبط با کسب‌وکار محوری سازمان و نوسازی راهبردی و ساختار سازمان متبلور می‌شود (Morris, Webb, & Franklin, 2011). به منظور سنجش سطح کارآفرینی سازمانی باید با ابعاد مختلف این مفهوم در سازمان آشنا شویم. در ادبیات جهانی، مقوله‌های نوآوری، ریسک‌پذیری، پیشگامی و نوسازی راهبردی را به مثابه ابعاد اصلی و کلیدی پدیده کارآفرینی سازمانی تصدیق و تأیید می‌کنند (Scheepers, Hough, & Bloom, 2008; Ahmed, 1998; Morris & Kuratko, 2002; Hornsby et al., 2002; Heinonen & Korvela, 2005:58; Zdunczyk & Blenkinsopp, 2007; Martins & Terblanche, 2003; Kreiser, Marino, & Weaver, 2002; Antoncic & Hisrich, 2001; Pittaway, 2001; Dess et al., 2003).
ریسک‌پذیری شامل آمادگی سازمان برای استفاده از منابع به منظور بهره‌گیری از فرصت‌ها و شروع پروژه‌ها بدون اطلاع قطعی از نتایج و بازگشت سرمایه است (Hough & Scheepers, 2008:58). منظور از نوسازی راهبردی در سازمان، تغییر و اصلاح در مأموریت سازمانی، بازسازماندهی و ایجاد تغییرات وسیع در سیستم آن سازمان است (Heinonen & Korvela, 2005:58). پیشگامی، پیش‌بینی و رفتار برای رفع نیازهای آینده از طریق جست‌وجو و استفاده از فرصت‌هایی تعریف می‌شود که بر توسعه محصولات یا بازار (Alegre & Chiva, 2009:12) و گرایش شرکت‌ها به کشف فرصـت‌هـای جدید دلالت دارد (Chang, Lin, Chang, & Chen, 2007). سازمان‌های پیشگام بر روندهای بـازار نظـارت می‌کنند، به شناسایی نیازهـای آینـده مشتریان فعلی می‌پردازند و تغییرات در تقاضا یا ظهور مشکلاتی را پیش‌بینی می‌کنند کـه مـی‌توانـد منجر بـه فرصـت ایجاد شرکت جدید شود (Antoncic, 2007).
نوآوری، به تولید و خلق محصولات، خدمات، فرایندها، فناوری‌ها و مدل‌های جدید کسب‌و‌کار اشاره دارد (Hough and Scheepers, 2008:19). عوامـل نـوآوری، ریسک‌پـذیری، پیشگامی و نوسازی راهبردی، اغلب با هم کار می‌کننـد تـا عملکـرد کارآفرینانه سازمان را بهبود بخشند. از دیدگاه‌ نظریه‌پردازان، ابعاد مختلفی برای کارآفرینی سازمانی وجود دارد. در این تحقیق، در خصوص ابعاد کارآفرینی سازمانی از نظریه اسچیپرز و همکاران (2008) استفاده شده است. طبق این نظریه، گرایش به کارآفرینی سازمانی چهار بُعد کلیدی نـوآوری، ریسک‌پـذیری، پیشگامی و نوسازی راهبردی دارد که قبلاً تعریف شدند.
پیشینه‌ پژوهش
در بررسی ادبیات مربوط به تأثیر ابعاد کارآفرینی سازمانی بر عملکرد تعاونی‌ها، محققان از دیدگاه‌های مختلفی به ارزشیابی عملکرد در این شرکت‌ها پرداخته‌اند. مطالعات انجام‌شده درباره کارآفرینی سازمانی در اقتصادهای توسعه‌یافته، به‌ویژه پس از دهه 90 میلادی تاکنون نشان داده‌اند فعالیت‌های کارآفرینانه سازمانی در شرکت‌های مختلف موجب توسعه و ارتقای عملکردهای شرکت‌ها شده است (Pinchot, 1985; Zahra & Covin, 1995; Barringer & Bluedorn, 1999; Lumpkin & Dess, 2001; Simsek, Lubatkin, Veiga, & Dino, 2009; Phillip, Wright, Ucbasaran, & Tan 2009; Rajshekhar, Todd, Johnston, & Granot, 2012; Freiling & Schelhowe, 2014). بیشتر این مطالعات نشان می‌دهند که کارآفرینی سازمانی ساختاری چندبُعدی دارد که بیشتر، ابعاد نوآوری، نوسازی راهبردی، پیشگامی و ریسک‌پذیری را در قالب فرضیاتی بررسی و تبیین کرده‌اند (Sharma & Chrisman، 2007; Dess et al., 2003).
اگرچه در بعضی تحقیقات، این روابط در زمینه عملکرد شرکت‌ها تأیید نشدند (Dess & Lumpkin, 2005; Zahra, 1991; Antoncic, & Hisrich, 2004)، در چند مطالعه با بررسی ارتباط بین کارآفرینی سازمانی و عملکرد شرکت‌ها این نتیجه به دست آمد که کارآفرینی سازمانی به توسعه و ارتقای عملکرد شرکت‌ها منجر می‌شود (Naman & Slevin, 1993; Zahra, 1991; Zahra & Covin, 1995; Kaya, 2006; Russell & Russell, 1992). تعاونی‌ها در قالب شرکت‌های تعاونی از این امر مستثنا نیستند. در بیشتر این مطالعات نشان داده شد که افزایش کارآفرینی سازمانی سبب افزایش سودآوری و رشد شرکت می‌شود. این امر تأثیر مثبت و معناداری بر افزایش عملکرد شرکت‌ها داشته است. درنتیجه، در سازمان‌ها ریسک‌پذیری، نوآوری، پیشگامی و نوسازی راهبردی و به‌طورکلی، رفتارهای کارآفرینانه سازمانی می‌تواند ابزاری برای مزیت رقابتی در دست شرکت‌های خاص و موفق، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته باشد (Lumpkin & Dess, 1996; Wiklund, 1999; Zahra & Covin, 1995).
آکتان و بولوت (2008) در تحقیقی با هدف بررسی تأثیرات بین مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی و عملکرد شرکت‌های فعال ترکیه دریافتند که بین ابعاد کارآفرینی سازمانی و عملکرد شرکت‌ها به اندازه یک درصد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش‌های دس و لامپکین(2005)، فیس و ستیندامار(2009) نیز مؤید این رابطه است.
کاراکااغلو و همکاران (2012) در تحقیقی به بررسی تأثیر ابعاد کارآفرینی سازمانی بر عملکرد شرکت‌ها پرداختند. آنان پس از بررسی ابعاد مختلف دریافتند که تنها سه بُعد ریسک‌پذیری، نوآوری و پیشگامی بر عملکرد شرکت‌ها تأثیر مثبت و معناداری دارد. به منظور تبیین و تشریح بهتر موضوع پژوهش، تصویر شماره 1، چارچوب مفهومی تحقیق را نشان می‌دهد که از تحقیقات پیشین گرفته شده است.

بر اساس مدل مفهومی پژوهش، فرضیه‌های اصلی این تحقیق شامل موارد زیر است:
فرضیه اول: بین نوآوری سازمانی و عملکرد تعاونی‌های کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛
فرضیه دوم: بین پیشگامی و عملکرد تعاونی‌های کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛
فرضیه سوم: بین ریسک‌پذیری و عملکرد تعاونی‌های کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛
فرضیه چهارم: بین نوسازی راهبردی و عملکرد تعاونی‌های کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
روش‌شناسی تحقیق
تحقیق حاضر از نظر روش، کمّی و از لحاظ هدف، کاربردی و نیز از نوع تحقیقات توصیفی‌همبستگی و از لحاظ زمانی جزء تحقیقات تک‌مقطعی است. جامعه آماری این تحقیق، اعضای تعاونی‌های فعال مرغداران گوشتی استان کرمانشاه است که بر اساس آمار اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه، 1012 نفر بودند. برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد (220=n). روش نمونه‌گیری در این تحقیق، نمونه‌گیری طبقه‌ای با روش انتساب متناسب است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود که سه بخش اصلی دارد که عبارتند از: ویژگی‌های فردی پاسخگویان، ارزیابی وضعیت کارآفرینی سازمانی که تعدیل‌یافته پرسش‌نامه استاندارد آنتونکیک و هیسریچ(2001) و اسچیپرز و همکاران (2008) و ارزیابی وضعیت عملکرد تعاونی‌هاست.
گویه‌های پرسش‌نامه بر اساس مرور ادبیات و پیشینه تحقیق تدوین شدند. به منظور سنجش چهار مؤلفه کارآفرینی سازمانی در تعاونی‌ها به مثابه متغیرهای مستقل، در پرسش‌نامه 24 گویه در قالب یک جدول آورده شد و از پاسخگویان خواسته شد تا وضعیت کارآفرینی سازمانی در تعاونی خود را در قالب مقیاس پنج قسمتی لیکرت (از خیلی ضعیف تا خیلی قوی) بیان کنند. برای ارزیابی وضعیت عملکرد تعاونی در نقش متغیر وابسته، در پرسش‌نامه 10 گویه در قالب یک جدول آورده شد و عملکرد تعاونی در قالب مقیاس پنج قسمتی لیکرت (از خیلی ضعیف تا خیلی قوی) ارزیابی شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه را هیئت متخصصان و کارشناسان تأیید کردند.
در این تحقیق، متغیرهای مستقل بر اساس نظریه آنتونکیک و هیسریچ‌ (2001) و اسچیپرز و همکاران (2008) استخراج شدند که شامل پیشگامی، نوآوری، ریسک‌پذیری و نوسازی راهبردی یا همان ابعاد کلیدی کارآفرینی سازمانی هستند. در این تحقیق، متغیر وابسته شامل عملکرد است که بر اساس بررسی پیشینه‌ تحقیق، از پژوهش‌های آکتانو بولوت (2008)، دس و لامپکین (2005)، فیس و سنتیندامار (2009) و کاراکااغلو و همکاران (2013) گرفته شد.
در این تحقیق به منظور سنجش اعتبار اندازه‌گیری از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. به این منظور، 30 پرسش‌نامه در قالب آزمون مقدماتی با بخشی از جامعه مطالعه‌شده که جزء نمونه نبودند، تکمیل شد و آلفای کرونباخ مربوط به وضعیت کارآفرینی سازمانی در تعاونی‌ها 88/0 و آلفای وضعیت عملکرد تعاونی‌ها 80/0 محاسبه شد. در پژوهش حاضر، به منظور تحلیل داده‌ها و دستیابی به اهداف مذکور از روش‌های آمار توصیفی (مانند فراوانی، انحراف‌معیار، میانگین و ضرایب تغییرات) و آمار استنباطی (مانند تحلیل رگرسیون چندگانه) استفاده شد که در ادامه به تشریح آن‌ها می‌پردازیم. در پژوهش حاضر، به منظور تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 20 و اکسل 2013 استفاده شد.
یافته‌ها
آمار توصیفی
توصیف ویژگی‌های فردی اعضا
نتایج مطالعه انجام‌شده نشان می‌دهد میانه و نمای متغیر تعداد اعضای تعاونی‌ها 7 نفر با انحراف‌معیار 53/1 است. همچنین، کمترین تعداد اعضای تعاونی 7 نفر و بیشترین آن، 13 نفر است. میانگین سابقه فعالیت پاسخگویان در تعاونی، 10 سال و انحراف‌معیار آن 43/6 است. از نظر جنسیت، 144 نفر مرد (5/65 درصد) و بقیه زن (5/34درصد) هستند. از نظر سن پاسخگویان، نتایج مطالعه‌ انجام‌شده نشان می‌دهد میانگین سن اعضای تعاونی 94/40 سال با انحراف‌معیار 53/9 و سن جوان‌ترین و مسن‌ترین پاسخگو به ترتیب 19 و 60 سال است. از نظر تحصیلات، نتایج نشان داد 7/87 درصد از پاسخگویان (با فراوانی 193 نفر) در حد دیپلم و زیر دیپلم سواد دارند و میزان تحصیلات تنها 3/12 درصد از پاسخگویان (با فراوانی 27 نفر) در سطح کارشناسی و بیشتر است. نتایج به‌دست‌آمده در خصوص شغل اصلی پاسخگویان نشان می‌دهد که شغل اصلی 3/97 درصد از پاسخگویان مرغداری است.
توصیف وضعیت عملکرد تعاونی
میانگین امتیازاتی که پاسخگویان به مجموع این گویه‌ها دادند، 1/3 (از 5) با انحراف‌معیار 576/0 است. توزیع درصد فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت عملکرد تعاونی نشان می‌دهد که 70 درصد از پاسخگویان عملکرد تعاونی را در حد متوسط ارزیابی کرده‌اند. بر اساس نتایج جدول شماره 1، اولویت‌بندی گویه‌ها بر حسب ضریب تغییرات CV نشان می‌دهد که بیشترین اولویت‌ مربوط به گویه‌ «اشتغال‌زایی تعاونی از زمان تشکیل و شروع فعالیت» با ضریب تغییرات 24/0 و میانگین 34/3 بوده است که 9/80 درصد (با فراوانی 178 نفر) از پاسخگویان تأثیر این گویه را بر ارزیابی وضعیت عملکرد تعاونی در حد متوسط و قوی دانسته‌اند و کمترین اولویت مربوط به گویه «ریسک‌پذیری» با ضریب تغییرات 50/0 و میانگین 30/2 بوده است که 1/85 درصد از پاسخگویان (با فراوانی 187 نفر) تأثیر این گویه را بر ارزیابی وضعیت عملکرد تعاونی در حد ضعیف و متوسط و قوی دانسته‌اند. اولویت‌بندی و تأثیر دیگر گویه‌ها نیز در جدول شماره 1 آمده است.

توصیف وضعیت کارآفرینی سازمانی در تعاونی‌ها
میانگین امتیازاتی که پاسخگویان به مجموع این گویه‌ها دادند، 24/3 با انحراف‌معیار 56/0 است که وضعیت کارآفرینی سازمانی در حد متوسط به بالا را نشان می‌دهد. از طرفی، نتایج جدول شماره 2 بیانگر اولویت‌بندی گویه‌ها بر حسب ضریب تغییرات است. نتایج نشان می‌دهد بیشترین‌ اولویت‌ مربوط به گویه «شفافیت اطلاعات در زمینه تصمیمات و برنامه‌های کاری بین اعضا» با ضریب تغییرات 27/0 و میانگین 60/3 و کمترین اولویت‌ مربوط به گویه «اجازه هیئت مدیره برای پیاده‌سازی ایده‌های خطرناک» با ضریب تغییرات 12/1 و میانگین 84/2 بوده است.

آزمون همبستگی متغیرها
پس از انجام آزمون کلموگروف اسمیرونوف مشخص شد که داده‌ها از توزیع طبیعی پیروی می‌کنند؛ بنابراین، از آزمون همبستگی پیرسون در بین متغیرها استفاده شد. نتایج همبستگی بین مجموع مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده کارآفرینی سازمانی و میزان عملکرد تعاونی‌ها نشان می‌دهد رابطه مثبت و معنا‌داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد (615/0=r، 00/0=P). بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که میزان توسعه کارآفرینی سازمانی در میزان عملکرد تعاونی‌ها تأثیرگذار بوده است. همچنین، نتایج آزمون همبستگی تک‌تک مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی با متغیر میزان عملکرد تعاونی‌ها نشان می‌دهد که میزان عملکرد تعاونی‌ها با تک‌تک مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی رابطه مثبت و معناداری در سطح اطمینان 99 درصد دارد (جدول شماره 3).

در این پژوهش، به منظور بررسی تأثیرات متغیرهای مستقل (مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی) بر متغیر وابسته، میزان عملکرد تعاونی و نیز برآورد این تأثیرات، از معادله خطی رگرسیون چندمتغیره و به منظور دقت بیشتر، از بین روش‌های مختلف از روش گام‌به‌گام استفاده شد. مطابق معمول، پیش‌شرط‌های رگرسیون آزموده و در نهایت، داده‌ها برای انجام رگرسیون تأیید شدند. پس از وارد کردن متغیرهایی که با متغیر وابسته تحقیق همبستگی معناداری دارند، معادله تا سه گام پیش رفت؛ در این سه گام، به‌ترتیب سه متغیر «نوسازی راهبردی»، «پیشگامی» و در نهایت، «ریسک‌پذیری» وارد معادله شدند. نتایج حاصل از گام‌های رگرسیون در جدول شماره 4 آمده است. همان‌طور که در جدول شماره 4 نشان داده شده است، مقدار F حاصل از تجزیه واریانس 84/43 با احتمال 99 درصد اطمینان (000/0=Sig.) و ضریب تعیین (R2) 378/0 و تعدیل‌شده آن (AdR2) 37/0 به دست آمد.

با مشاهده‌ ضریب تعیین به‌دست‌آمده می‌توان گفت که حدود 37 درصد از تغییرات معادله مربوط به متغیر عملکرد تعاونی، ناشی از متغیرهای «نوسازی راهبردی»، «پیشگامی» و «ریسک‌پذیری» است. به عبارت دیگر، 37 درصد از میزان عملکرد تعاونی‌ها متأثر از سه مؤلفه تشکیل‌دهنده کارآفرینی سازمانی است و 63 درصد باقی‌مانده به دیگر عوامل و متغیرهایی ربط دارد که در این تحقیق به آن‌ها پرداخته نشده است. با توجه به شکل کلی معادله رگرسیون چندگانه خطی (...+b2x2+Y=c+b1x1) معادله رگرسیون این مدل به صورت زیر است:
Y=12/0+195/318x1+0/567x2+0/328x3
بحث و نتیجه‌گیری
اگرچه عوامل متعددی بر بهبود عملکرد، پویایی و بهره‌وری سازمان تأثیر می‌گذارند، وجود افراد کارآفرین با هدف انجام فعالیت‌های متهورانه و نوآورانه برای پیشبرد، ماندگاری و موفقیت سازمان متبوع، مقوله‌ای مهم و ارزشمند است. در زمینه تعاونی‌ها نیز سازمان‌هایی خودجوش، انعطاف‌پذیر، دموکراتیک‌محور و داوطلب هستند. وجود فضای کارآفرینی سازمانی می‌تواند سهم زیادی در بهبود عملکرد این سازمان‌ها داشته باشد. از آنچه در این تحقیق برداشت می‌شود، وجود رابطه مثبت و معنادار بین مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی اعضا و عملکرد تعاونی‌های مطالعه‌شده است.
نتایج این تحقیق با یافته‌های نامان و سلوین (1993)، زهرا و کوین (1995)، کایا (2006) و راسل و راسل (1992) هم‌خوانی دارد. این محققان در مطالعاتی جداگانه در بررسی ارتباط بین کارآفرینی سازمانی و عملکرد شرکت‌ها به این نتیجه رسیدند که کارآفرینی سازمانی به توسعه و ارتقای عملکرد تعاونی‌ها منجر می‌شود. همچنین، نتایج تحقیق با یافته‌های کاراکااغلو و همکاران (2012)، لامپکین و دس (1996) و ویکلاند (1999) نیز هم‌خوانی دارد، زیرا آنان در مطالعات خود نشان دادند افزایش کارآفرینی سازمانی سبب افزایش سودآوری و رشد شرکت می‌شود که این امر، تأثیر مثبت و معناداری بر افزایش عملکرد شرکت‌ها داشته است. درنتیجه ریسک‌پذیری، نوآوری، پیشگامی و نوسازی راهبری و به‌طورکلی، رفتارهای کارآفرینانه سازمانی می‌تواند به منظور رقابت، ابزاری در دست شرکت‌های خاص و موفق، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته باشد. به‌علاوه، نتایج مطالعات شارما و کریسمن(2007)، دس و همکاران (2003)، آکتان و بلوت (2008)، دس و لامپکین (2005) و فیس و ستیندامار (2009) نیز مؤید این نتیجه است.
علل وجود رابطه و تأثیر کارآفرینی سازمانی بر عملکرد تعاونی‌ها شاید ناشی از بارز بودن شرایطی مانند ریسک‌پذیری، پیشگامی و وجود روحیه نوآوری بین افراد سازمان با هدف تحول سازمانی باشد. همان‌طور که نتایج نشان می‌دهد، بر اساس مدل رگرسیون، مؤلفه نوآوری وارد معادله نشده است. در این زمینه شاید غالب نبودن روحیه نوآوری بین اعضا باعث این نتیجه شده باشد، زیرا داشتن روحیه نوآوری، مستلزم تعامل، توانایی ارتباط با نهادها و عوامل تغییر و توانایی استفاده از رسانه‌هاست که با توجه به ماهیت شغل کشاورزی و کم‌سوادی بیشتر پاسخگویان، امکان استفاده از رسانه‌ها و کانال‌های منتشرکننده نوآوری‌های مربوطه کمتر خواهد بود. با توجه به تأثیر کارآفرینی سازمانی در بهبود عملکرد تعاونی‌ها، می‌توان از طریق آشنا کردن هیئت مدیره با اهمیت و نقش کارآفرینی سازمانی، کار گروهی، بسترسازی برای ابراز ایده، بهره‌مندی از ایده‌ها و نقش درازمدت ریسک‌پذیری در بهبود عملکرد، نگرش مدیران را درباره پدیده یادشده اصلاح کرد.
همچنین، به منظور ایجاد روحیه کارآفرینی اعضای تعاونی‌ها می‌توان برنامه‌های آموزشی را در دستور کار قرار داد تا از این طریق، کار جمعی و گروهی تقویت شود، مهارت‌های مربوط به مدیریت جلسات و گوش دادن و نیز سازوکارهای مشارکت همه اعضا ارتقا و بهبود یابد و میزان توانایی اعضا و مدیران در فرایند برنامه‌ریزی بیشتر شود. همچنین، به مسئولان تصمیم‌ساز ستادی پیشنهاد می‌شود زمینه‌های انگیزش و حمایت‌های مادی و معنوی از تعاونی‌های نوآور و کارآفرین را فراهم آورند تا از این طریق، عملکرد تعاونی‌ها بهبود و ارتقا یابد و روستاییان به سمت توسعه پایدار روستایی گام بردارند.
تشکر و قدردانی
این مقاله از پایان‌نامه کارشناسی ارشد آقای احسان خسروی، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه توسعه روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان مستخرج شده است و با حمایت و پشتیبانی مالی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه انجام پذیرفته است. بدین‌وسیله گروه تحقیق مراتب قدردانی و تشکر را از اداره مذکور به عمل می‌آورند.

References
Ahmed, P. K. (1998). Culture and climate for innovation. European Journal of Innovation Management, 1(1), 30–43. doi: 10.1108/14601069810199131
Aktan, B., & Bulut, C. (2008). Financial performance impacts of corporate entrepreneurship in emerging markets: A Case of Turkey. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 12, 70-79.
Alegre, J., & Chiva, R. (2009). Entrepreneurial orientation, organizational learning capability and performance in the ceramic tiles industry [Internet]. Retrieved from http://www.ivie.es/downloads/docs/wpasec/wpasec-2009-08.pdf
Al-Swid, A. K., & Mahmood, R. (2011). Fostering the performance of banks through Total Quality Management (TQM) Practices: A bank branches perspective. European Journal of Social Sciences, 19(2), 268-285.
Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2001). Organizational entrepreneurship orientation: Construct refinement and cross-cultural validation. Journal of Business Venturing, 16, 495–527. doi: 10.1016/s0883-9026(99)00054-3
Antoncic, B. (2007). Intrapreneurship: A comparative structural equation modeling study. Industrial Management & Data Systems, 107(3), 309–325. doi: 10.1108/02635570710734244
Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2004). Corporate entrepreneurship contingencies and organizational wealth creation. Journal of Management Development, 23(6), 518–550. doi: 10.1108/02621710410541114
Barringer, B. R., & Bluedorn, A. C. (1999). Corporate entrepreneurship and strategic management. Strategic Management Journal, 20, 421–444.
Baseri, B. Sadegi, H., & khaksar, G. R. (2011). [Performance of producer cooperatives in Iran’s agriculture sector (Persian)]. Economic Research, 10(3), 1-24.
Chang, S., Lin, R., Chang, F., & Chen, R. (2007). Achieving manufacturing flexibility through entrepreneurial orientation. Industrial Management & Data Systems, 107(7), 997–1017. doi: 10.1108/02635570710816711
Covin, J. G., & Miles, M. P. (1999). Corporate entrepreneurship and the pursuit of competitive advantage. Entrepreneurship Theory and Practice, 23(3), 47-47.
Covin, J. G., & Slevin, D. P. (2002). The entrepreneurial imperatives of strategic leadership. In M. A. Hitt, R. D. Ireland, S. M. Camp, & Sexton, D. L. (Eds.), Strategic Entrepreneurship: Creating a New Mindset (pp. 309– 327). Oxford: Blackwell.
Dess, G. G., & Lumpkin, G. T. (2005). The Role of Entrepreneurial Orientation in Stimulating Effective Corporate Entrepreneurship. Academy of Management Perspectives, 19(1), 147–156. doi: 10.5465/ame.2005.15841975
Dess, G. G., Ireland, R. D., Zahra, S. A., Floyd, S. W., Janney, J. J., & Lane, P. J. (2003). Emerging Issues in Corporate Entrepreneurship. Journal of Management, 29(3), 351–378. doi: 10.1016/s0149-2063_03_00015-1
Fiş, A. M., & Çetindamar, D. (2009). The missing link between firm-level entrepreneurship and performance. Paper presented at The 9th International Entrepreneurship Forum, Istanbul, Turkey, 16 -18 September 2009.
Freiling, J., & Schelhowe, C. L. (2014). The impact of entrepreneurial orientation on the performance of internatinalization. Journal of Entrepreneurship Management and Innovation, 10(4), 169-199.
Global Entrepreneurship Monitoring (GEM). (2015). GEM 2014 Global Report [Internet]. Retrieved from http://www.gemc onsortium.org/report
Habbershon, T. G., & Pistrui, J. (2002). Enterprising families domain: family-influenced ownership groups in pursuit of transgenerational wealth. Family Business Review, 15(3), 223–237. doi: 10.1111/j.1741-6248.2002.00223.x
Heinonen, J., & Korvela, K. (2003). How about measuring intrapreeurship? Paper presented at The 33rd Entrepreneurship, Innovation and Small Business Conference, Milan, Italy, 10- 12 September 2003.
Heinonen, J., & Korvela, K. (2005). How about measuring entrepreneurship? Research Report. Turku, Finland: Small Business Institute.
Hornsby, J. S., Kuratko, D. F., & Montagno, R. V. (1999). Perception of internal factors for corporate entrepreneurship: A comparison of Canadian and U.S. managers. Entrepreneurship: Theory and Practice, 24(2), 9–24.
Hornsby, J. S., Kuratko, D. F., & Zahra. S. A. (2002). Middle Managers’ Perception of the Internal Environment for Corporate Entrepreneurship: Assessing a Measurement Scale. Journal of Business Venturing, 17(3), 253-273. doi: 10.1016/s0883-9026(00)00059-8
Hossainimoghadam, S. M. R., & Hejazi, S. R. (2014). [The impact of entrepreneurial orientation on performance of banks with emphasis on the role of market orientation as mediator (Persian)]. Journal of Entrepreneurship Development, 7(2), 211-229.
Hough, J., & Scheepers, R. (2008). Creating corporate entrepreneurship through strategic leadership Journal of Global Strategic Management, 1(2), 17–17. doi: 10.20460/jgsm.2008218496
Karacaoglu, K., Bayrakdaroglu, A., & San, F. B. (2012). The Impact of Corporate Entrepreneurship on Firms’ Financial Performance: Evidence from Istanbul Stock Exchange Firms. International Business Research, 6(1), 163-175. doi: 10.5539/ibr.v6n1p163
Karbasi, A. R., & Gorgani, J. D. (2014). [An investigation of dairy cooperatives performance in Aq-gala Township (Persian)]. Journal of Co-operation and Agriculture, 3(12), 97-112.
Kaya, N. (2006). The impact of human resource management practices and corporate entrepreneurship on firm performance: evidence from Turkish firms. International Journal of Human Resource Management, 17(12), 2074-2900. doi: 10.1080/09585190601000204
Kellermanns, F. W., Eddleston, K. A., Barnett, T., & Pearson, A. (2008). An exploratory study of family member characteristics and involvement: Effects on entrepreneurial behavior in the family firm. Family Business Review, 21(1), 1–14. doi: 10.1111/j.1741-6248.2007.00107.x
Kelley, D., Singer, S., & Herrington, M. (2012). The global entrepreneurship monitor: 2011 global report. The Annual Report for Ireland. London: Global Entrepreneurship Research Association (GERA).
Kreiser, P. M., Marino, L. D., & Weaver, K. M. (2002). Assessing the psychometric properties of the Entrepreneurial Orientation Scale: A Multi-Country Analysis. Entrepreneurship Theory and Practice, 26(4), 71-95.
Kuratko, D. F., Ireland, R. D., Covin, J. G., & Hornsby, J. S. (2005). A model of middle-level managersâTM entrepreneurial behavior. Entrepreneurship Theory and Practice, 29(6), 699–716. doi: 10.1111/j.1540-6520.2005.00103.x
Lee, S. M., & Lim, S. (2008). Entrepreneurial orientation and the performance of service business. Service Business, 3(1), 1–13. doi: 10.1007/s11628-008-0051-5
Lee, S. M., Lim, S., & Pathak, R. D. (2009). Culture and entrepreneurial orientation: a multi-country study. International Entrepreneurship and Management Journal, 7(1), 1–15. doi: 10.1007/s11365-009-0117-4
Lumpkin, G. T., & Dess, G. G. (1996). Clarifying the Entrepreneurial Orientation Construct and linking it to Performance. Academy of Management Review, 21(1), 135–172. doi: 10.5465/amr.1996.9602161568
Lumpkin, G., & Dess, G. G. (2001). Linking two dimensions of entrepreneurial orientation to firm performance. Journal of Business Venturing, 16(5), 429–451. doi: 10.1016/s0883-9026(00)00048-3
Martins, E. C., & Terblanche, F. (2003). Building organisational culture that stimulates creativity and innovation. European Journal of Innovation Management, 6(1), 64–74. doi: 10.1108/14601060310456337
Miles, M. P., Munilla, L. S., & Darroch, J. (2008). Sustainable corporate entrepreneurship. International Entrepreneurship and Management Journal, 5(1), 65–76. doi: 10.1007/s11365-008-0074-3
Mokaya, S. O. (2012). Corporate entrepreneurship and organizational performance theoretical perspectives, approaches and outcomes. International Journal of Arts and Commerce, 1(4), 133-43.
Morris, M. H., & Kuratko, D. F. (2002). Corporate entrepreneurship: Entrepreneurial development within organizations. Orlando, FL: Harcourt College Publishers.
Morris, M. H., Kuratko, D. F., & Covin, J. C. (2011). Corporate Entrepreneurship and Innovation. Mason. United States: Thomson South-Western Publishers.
Morris, M. H., Webb, J. W., & Franklin, R. J. (2011). Understanding the Manifestation of Entrepreneurial Orientation in the Nonprofit Context. Entrepreneurship Theory and Practice, 35(5), 947–971. doi: 10.1111/j.1540-6520.2011.00453.x
Naman, J. L., & Slevin, D. P. (1993). Entrepreneurship and the concept of fit: a model and empirical tests. Strategic Management Journal, 14, 137-153. http://dx.doi.org/10.1002/smj.4250140205.
Phillip, H. P., Wright, M., Ucbasaran, D., & Tan, W. L. (2009). Corporate entrepreneurship: current research and future directions. Journal of business Venturing, 24, 197-205. doi: 10.1016/j.jbusvent.2009.01.007.
Pinchot, G. (1985). Intrapreneuring: Why you don’t have to leave the corporation to become entrepreneur. New York, NY: Harper and Row Publishers.
Pittaway, L. (2001). Corporate enterprise: a new reality for hospitality organisations? International Journal of Hospitality Management, 20(4), 379–393. doi: 10.1016/s0278-4319(01)00023-8
Rajshekhar, G. J., Todd, P. R., Johnston, W. J., & Granot, E. (2012). Entrepreneurship, muddling through, and Indian internet-neabled SMEs. Journal of Business Research, 65, 740-744. doi: 10.1016/j.jbusres.2010.12.010.
Rezai, R. (2014). [Study the role of entrepreneurship in the development of rural cooperatives (Persian)]. Journal of Entrepreneurship in Agriculture, 1(1), 85-102.
Russell, R. D., & Russell, C. J. (1992). An examination of effects of organizational norms, organizational structure, and environmental uncertainty on entrepreneurial strategy. Journal of Management, 18(4), 639-656. doi: 10.1177/014920639201800403.
Scheepers, M., Hough, J., & Bloom. J. (2008). Nurturing the corporate entrepreneurship capability. Journal of Southern African Business Review, 12(3), 50- 75.
Shabanpour, Gh. R. (2008). [Iran’s cooperative sector employment and entrepreneurship (Persian)]. Rooyesh, 5(19), 1-13.
Sharma, P., & Chrisman, S. J. J. (2007). Toward a Reconciliation of the Definitional Issues in the Field of Corporate Entrepreneurship. Entrepreneurship, 83–103. doi: 10.1007/3-540-48543-0_4
Simsek, Z., Lubatkin, M. H., Veiga, J. F., & Dino, R. N. (2009). The role of an entrepreneurially alert information system in promoting corporate entrepreneurship. Journal of Business Research, 62, 810-817. doi: 10.1016/j.jbusres.2008.03.002.
Stevenson, H.H., & Jarillo, J.C. (1990). A paradigm of entrepreneurship: Entrepreneurial management. Strategic Management Journal, 11, 17–27.
Wiklund, J. (1999). The sustainability of the entrepreneurial orientation-performance relationship. Entreeneurship Theory and Practice, 23, 37-48.
Zahra, S. A., Hayton, J. C., & Salvato, C. (2004). Entrepreneurship in Family vs. Non-Family Firms: A Resource-Based Analysis of the Effect of Organizational Culture. Entrepreneurship Theory and Practice, 28(4), 363–381. doi: 10.1111/j.1540-6520.2004.00051.x
Zahra, S. A., & Covin, J. G. (1995). Contextual influences on the corporate entrepreneurship-performance relationship: A longitudinal analysis. Journal of Business Venturing, 10(1), 43–58. doi: 10.1016/0883-9026(94)00004-e
Zahra, S. A. (1991). Predictors and financial outcomes of corporate entrepreneurship: An exploratory study. Journal of Business Venturing, 6(4), 259–285. doi: 10.1016/0883-9026(91)90019-a
Zahra, S. A. (2005). Entrepreneurial Risk Taking in Family Firms. Family Business Review, 18(1), 23–40. doi: 10.1111/j.1741-6248.2005.00028.x
Zdunczyk, K., & Blenkinsopp, J. (2007). Do organisational factors support creativity and innovation in Polish firms? European Journal of Innovation Management, 10(1), 25–40. doi: 10.1108/14601060710720537