مکانیابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی و خدمات ایمنی روستایی با استفاده از تحلیل شبکه و AHP (مطالعه موردی:‌شهرستان شیروان چرداول)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

2 معاون مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی روستایی- سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه تهران

چکیده

آتش و حوادث طبیعی و انسان‌ساخت جزء‌ جدایی ناپذیر سکونتگاه‌ها است و در این میان خدمات ایمنی و آتش‌نشانی در محیط‌های روستایی به دلیل قرار گرفتن روستاها در مجاورت زمین‌های زراعی، جنگل‌ها و مراتع که دارای پتانسیل آتش‌سوزی بالایی هستند، دارای اهمیت ویژه‌ای است. در این میان محلاستقرارایستگاه‌هایآتشنشانیفاکتورمهمیدرتواناییآنهابرایحفاظتدرمقابلحریقاست. در سال‌های اخیر گسترش خدمات ایمنی و آتش‌نشانی در دستور کار استانداری‌ها قرار گرفته است و در این میان یکی از دلمشغولی‌های مهم، مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی برای ارائه خدمات مورد نیاز در حداقل زمان ممکن می‌باشد. مطالعه حاضر نیز با هدف ارزیابی جمعیت و تعداد روستاهای تحت پوشش خدمات یاد شده و مکان‌یابی ایستگاه‌های جدید برای پوشش کامل روستای شهرستان شیروان و چرداول به اجرا درآمد. برای این منظور از تکنیک‌های ترکیبی AHP و تحلیل شبکه و همپوشانی‌ لایه‌ها در محیط ArcGIS استفاده شد. جامعه آماری مطالعه حاضر دهیاران و افراد مطلع (در روستاهای فاقد دهیاری) در 198 روستای شهرستان شیروان و چرداول بود که به صورت تمام‌شماری اطلاعات توسط پرسشنامه گردآوری شد. همچنین اطلاعات و نقشه‌های مورد نیاز از دستگاه‌های اجرایی مربوط گردآوری و به روزرسانی شد. نتایح تحقیق نشان می‌دهد 4 ایستگاه آتش‌نشانی شهری و یک ایستگاه آتش‌نشانی روستایی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد که در چارچوب زمان واکنش 6 دقیقه تنها 19 درصد روستاهای شهرستان را می‌توانند تحت پوشش قرار دهند. همچنین براساس نتایج همپوشانی لایه‌ها و ارزیابی مجدد تحلیل شبکه، 21 ایستگاه آتش‌نشانی جدید به همراه روستاهای تحت پوشش شناسایی شد و براساس جمعیت و تعداد روستاهای تحت پوشش هر ایستگاه‌، ایستگاه‌های پیشنهادی اولویت‌‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها