شناسایی و تحلیل نقش تعاملات روستایی- شهری در توسعة روستایی (مطالعة موردی: استان کرکوک عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

3 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

4 استاد دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

چکیده

توسعة روستایی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های توسعه همواره از مهم‌ترین مسائل دولت‌ها ازجمله در کشور عراق بوده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام توسعة روستایی براساس الگوی شبکة یکپارچة منطقه‌ای در استان کرکوک عراق است. این پژوهش از نوع توصیفی‌ـ تحلیلی است و برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای‌ـ اسنادی و پیمایش از نوع پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش را 79096 خانوار روستایی و 894 روستا تشکیل دادند، که از این تعداد با استفاده از روش نمونه‌گیری کوکران 400 نفر سرپرست خانوار و 27 روستا به‌عنوان نمونه به‌صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش از طریق نرم‌افزار SPSS نشان می‌دهند که نظام توسعة روستایی در استان کرکوک مبتنی بر الگوی شبکة غیریکپارچه و مدل‌های غیرارگانیک است و جریان‌های فضایی با برتری عناصر شهری صرفاً از روستا به شهر صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که حاکمیت چنین فرایندی موجب محرومیت روستاهای استان شده و سطح رضایت ساکنان را به‌شدت کاهش داده است.

کلیدواژه‌ها


ازکیا، مصطفی، 1364 ، مقدمه بر جامعه شناسی روستایی، اول، سازمان برنامه و بودجه، تهران.
افتخاری، عبدالرضا رکن الدین، 1382 ، توسعة کشاورز ی : مفاهیم، روش تحقیق، برنام ه ریزی در
یکپارچه سازی اراضی کشاورزی، سمت، تهران.
تقی زاده، فاطمه، 1383 ، نقش بازارهای محلی در پیوند روستای ی -شهری باتأکید بر تعاد ل های
منطقه ای، استادان رهنما: عباس سعیدی و مظفر صرافی، استادان مشاور : پرویز پیران، بیژن
رحمانی، رسالة دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانش کدة علوم زمین، گروه
جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی.
جمعه پور، محمود، 1385 ، مقدمه بر برنام هریزی توسعة روستایی: دیدگاه ها و روش ها، سمت.
رضوانی، محمدرضا، 1386 ، شهرگریزی و تغییرات کارکردی در نواحی روستایی شمال تهرا ن ،
پژوهش های جغرافیای، شمارة 59 ، بهار
سعیدی، عباس، 1381 ، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت.
شکویی، حسین، 1379 ، دیدگاه های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ چهارم، سمت، تهران.
طاهرخانی، مهدی، 1382 ، تحلیل نقش روابط شهر و روستا در تحول نواحی روستایی، مطالعة موردی :
استان قزوین، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
غفور، عبدالله، 2009 ، جغرافیای هه ریمی کوردستان، اربیل.
فشارکی، پریدخت، 1373 ، جغرافیای روستایی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران.
قادرمرزی، حامد، 1383 ، نقش روستا شهرها در توسعة روستاهای پیرامونی (مطالعة مورد ی : روستا
شهر دهگلان)، پایان نامة کارشناسی ارشد، رشتة جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکدة علوم
انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
Dauglass, Mike, 1999, Rural-urban Integration and Rgional Economic:
Strategies for the Rural Urban Transition in Northeast Thailand,
Department of urban and Regional Planning University of Hawaije.
Potter, Robert B. & Unwin Tim, 1989, The Geography Urban-Rural Interaction
in Developing Countries, Routledge, London and New York, PP. 413-427
Rondinelli, D.A., 1985, Applied Methods of Regional Analysis: the spatial
Dimensions of Development policy, Westview, Boulder.
Silas, J., 2000, Urban Rural Linkage: Migration and Economic Development,
Case Study of Indonesia after the Economic Crisis, Urbanization and
environment, Vol. 4.
Tacoli, Cecilia, 2005, The Challenges of Managing Migration, International
Institute for Environment and Development (IIED), wwwiied.org.