شناسایی راهبردهای مطلوب توسعة گردشگری فرهنگی در نواحی روستایی با تلفیق مدل‌های برنامه‌ریزی راهبردی و شبکة عصبی مصنوعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی لامرد

چکیده

امروزه بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را گردشگری فرهنگی تشکیل می‌دهد. به‌رغم غنا و تنوع فرهنگی سکونتگاه‌های روستایی کشور، این گردشگری رشد مناسبی در این نواحی ندارد. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل راهبردهای مطلوب توسعة گردشگری فرهنگی در نواحی روستایی شهرستان بینالود است. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی با ماهیتی کاربردی‌ـ توسعه‌ای است. جمع‌آوری اطلاعات به‌شیوة اسنادی و میدانی انجام شده است. با استفاده از مدل تحلیلی SWOT‏، راهبردهای مناسب توسعة گردشگری فرهنگی نواحی روستایی ارائه شد. به‌منظور اولویت‌بندی راهبردها، از روش شبکة عصبی مصنوعی (ANN) استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند راهبردهای مطلوب برای توسعة گردشگری فرهنگی در نواحی روستایی شهرستان بینالود براساس امتیازهای نرمال‌شده در مدل ANN، راهبردهای محافظه‌کارانه (با امتیاز 5431/0) و پس از آن راهبردهای تدافعی (با امتیاز 2842/0) هستند. براساس شبکة عصبی مصنوعی، 10 راهبرد دارای اولویت انتخاب شد، که راهبرد «تدوین برنامة جامع و بلندمدت گردشگری فرهنگی» با امتیاز یک بیشترین اولویت را در منطقة مطالعه‌شده دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افتخاری، عبدالرضا رکن الدین و مهدوی، داوود، 1385 ، راهکارهای توسعة گردشگر ی روستایی با
، دهستان لواسان کوچک ، فصلنامة مدرس علوم انسانی ، دورة 10 :SWOT استفاده از مدل
.1- شمارة 2، صص. 30
افخمی، بهروز، 1386 ، مقدمه ای بر ارتباط باستان شناسی و گردشگری فرهنگی، انتشارات عیلام.
پوراحمد، احمد؛ حسینی، علی؛ اروجی، حسن و علیزاده، محمد؛ 1392 ، اولویت سنجش راهبردهای
توسعة گردشگری فرهنگی در منطقة الموت قزوین، پژوهش های جغرافیای انسانی (پژوهش ه ای
.1- جغرافیایی)، پاییز، دورة 45 ، شمارة 3، صص. 17
جمشیدی، سمیه، 1393 ، باززنده سازی کاروانسرای ایزد خواست در راستای ساماندهی مجموعة
بناهای تاریخی دشت ایزدخواست با رویکرد مبتنی بر گردشگری فرهنگی، پایان نامة کارشناسی
ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
حدیقه جوانی، محسن؛ محمود صفارزاده و ناصر علوی، صابر، 1389 ، بررسی مدل اولویت بندی
ایمن سازی معابر پیاده شهری با محوریت شبکه های عصبی مصنوعی، فصلنامة مطالعات مدیریت
.39- ترافیک، شمارة 16 ، صص. 54
حیاتی، زهیر؛ صادقی مجرد، مرجان و جعفری، نیما، 1389 ، کشف مسیر حرکت کاربران اطلاعات
الکترونیکی با استفاده از الگوریتم قوانین وابستگی در داده کاو ی: مطالعة مورد ی وب سا یت
.169- کتابخانة دانشگاه یو.تی.اس، استرالیا، فصلنامة کتابداری و اطلاع رسانی، شمارة 1، صص. 251
خلیلی عراقی، منصور و نوبهار، الهام، 1390 ، پیش بینی قیمت مسکن در شهر تبریز: کاربرد مدل های
، قیمت هدانیک و شبکة عصبی مصنوعی، فصلنامة پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، شمارة 60
.113 - صص. 138
رهنمایی، محمدتقی؛ پوراحمد احمد و یوسف، اشرفی، 1390 ، ارزیابی قابلیت های توسعة شهری مراغه
فصلنامة جغرافیا و توسعه ، دانشگاه سیستان و ،SWOT-ANP با استفاده از مدل ترکیبی
.77- بلوچستان، شمارة 24 ، صص. 100
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، 1388 ، سند احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و
فرهنگی، علی اصغر پرهیزکار، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.
شاه امیری، سیدرضا؛ منجمی، سیدامیرحسین و نعمت بخش، ناصر، 1386 ، ارزیابی سیستم های تحت وب
به کمک شبکههای عصبی مصنوعی، فصلنامة علمی تخصصی مهندسی برق مجلسی، شمارة سوم،
.55- صص. 62
شاهنوشی، ناصر؛ ژاله رجبی، میترا؛ فیروز زارع، علی و غفاری، عباس، 1392 ، شناسایی عامل های مؤثر
در ایجاد ضایعات نان و تمایز نانوایی ها با کاربرد تجزیه و تحلیل تمایزی و شبکة عصبی مصنوعی
.101- مبتنی بر آن (مطالعة موردی: شهر مشهد)، فصلنامة اقتصاد کشاورزی، شمارة 3، صص. 132
صحت، سعید و پریزادی، عیسی، 1388 ، به کارگیری فرایند تحلیل شبکه ای در تحلیل نقاط قوت،
ضعف، فرصت و تهدید (مطالعة موردی: شرکت سهامی بیمه ایران)، نشریة مدیریت صنعتی ، دورة
.105- 1، شمارة 2، صص. 120
فاروقی، فریکا، 1391 ، تدوین معیارهای طراحی شهری با رویکرد بازآفرینی مبتنی بر فرهنگ برای
ارتقای گردشگری فرهنگی در بافت قدیم (نمونة موردی : بخشی از بافت تاریخی سنند ج )،
کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
قاسمی خوزانی، محمد، 1387 ، ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی - فرهنگی و مدیریت آن در
کلان شهر مشهد، پایان نامة دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
قاسمی خوزانی، محمد، 1390 ، گردشگری به عنوان یک سیستم: نمونة مشهد، مجلة جغرافیا و توسع ة
ناحیه ای، شمارة هفدهم، پاییز و زمستان.
شرکت تعاونی خدمات نشر کیان رایانه ،MATLAB کیا، سیدمصطفی، 1389 ، شبکه های عصبی در
سبز، چاپ سوم، تهران، 232 صفحه.
مؤمنی، مصطفی، 1386 ، بحثی در شهرنشینی و جغرافیای اوقات فراغت و گردشگری در کتاب: توسعة
شهرنشینی و صنعت گردشگری در ایران (از مفهوم تا راهکار)، بهمن کارگر، سازمان جغرافیایی
نیروهای مسلح.
. مرکز آمار ایران، 1390 ، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390
مظلوم، بی بی زهرا؛ میکائیلی تبریزی، علیرضا و ماهینی عبدالرسول، سلمان ، 1393 ، ارتقای ارزیابی آثار
توسعه با تئوری دمپستر- شیفر (مطالعة موردی: شهرستان بینالود- خراسان رضوی )، فصلنامة
.621- محیط شناسی، دورة 40 ، شمارة 3، صص. 630
مقدم، معصومه، 1388 ، ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در برنامه ریزی حمل ونقل درون شهری با استفاده از
شبکه های عصبی مصنوعی (نمونة موردی: شهر زنجان)، مشکینی ابوالفضل، دانشگاه زنجان.
ملکی، محمدحسن؛ محقر فاطمه و کریمی دستجردی داوود، 1389 ، تدوین و ارزیابی استراتژی های
مجلة مدیریت فرهنگ ،ANP و فرایند تحلیل شبکهای SWOT سازمانی با به کارگیری مدلهای
.159- سازمانی، سال هشتم، شمارة بیست ویکم، صص. 176
موسوی، میرنجف و باقری کشکولی، علی، 1392 ، گردشگری فرهنگی (ماهیت و مفاهیم)، نشر آراد کتاب.
نخعی کمال آبادی، عیسی؛ امیرآبادی، محمد و محمدی پور، هیرش، 1389 ، انتخاب استراتژی بهینه
مطالعة مورد ی : شرکت ) (ANP) و روش فرایند تحلیل شبکه ای SWOT براساس تحلیل
پتروشیمی اراک)، فصلنامة مدیریت صنعتی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد
.21- سنندج، سال 5، شمارة 11 ، صص. 34
ATLAS, 2009, ATLAS Cultural Tourism Research Project, http://www.tramresearch.
com/atlas/presentation.htm.
Bhardwaj, Shruti, 2015, Cultural Heritage Tourism and Development in Punjab,
Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, Vol. 5, Issue: 3,
PP. 158-181.
Carvalho, M.S.; Lima, J.; Kastenholz, E., 2014, Cultural Creativity - that
Opportunity for Rural Destinations?, Journal PASOS: Revista de Turismoy
Patrimonio Cultural, Vol. 12, No. 3, PP. 635-648.
Das Beejata, Acharjee Shukla, 2013, Problems and Prospects of Cultural
Tourism: A case study of Assam India, International Journal of Physical and
Social Sciences, Vol. 3, Issue: 4, PP. 455-462.
Gaifang Liua, Joseph S. Chenb, 2014, A Dynamic Model for Managing Cultural
Tourism, Asia Pacific Journal of Tourism Research, Published online: 04 Apr 2014.
Heidari, Majid, Asna Ashari, Hamid, Parsaei, Saeid, & Parvaresh, Saeed, 2014,
Using the Analytic Network Process (ANP) in a SWOT Analysis for the
Development of Tourism Destination; Case study: KISH Island,
International Journal of Management (IJM), 5(6), PP. 21-31.
Hennessey, Sean, Yun, Dongkoo & MacDonald, Roberta Marion, 2014,
Segmenting and Profiling the Cultural Tourism Market for an Island
Destination, International Journal of Management and Marketing Research, V.
7 (1), PP. 15-28.
Holden, A., 2007, Environment and Tourism, Routledge.
http://whc.unesco.org/en/list/
Jafarnejad Chaghooshi, Ahmad, Fathi, Mohammad Reza, Omidian, Asie & Karimi
Zarchi, Mohammad, 2011, Integration of FPM, Fuzzy AHP and ANP
Methods in Formulation of Software Industry Strategy (Case study:
System Group Company), Australian Journal of Basic and Applied Sciences,
5(9), PP. 1232-1247.
Jarkko Saarinen, Naomi Moswete, Masego J. Monare, 2014, Cultural Tourism:
New Opportunities for diversifying the tourism industry in Botswana,
Bulletin of Geography. Socio-economic Series, Volume 26, Issue 26, PP. 7-18.
Jati, Handaru, 2010, Analysis of Green Computing Strategy in University:
Analytic Network Process (ANP) Approach, The First International
Conference on Green Computing, Lumbung Pustaka University Nigeria
Yogyakarta.
Kajanus, Miika, Kangas, Jyrki and Kurttila, Mikko, 2004, The Use of Value
Focused Thinking and the A SWOT Hybrid Method in Tourism
Management, Tourism manageement, 25(4), PP. 499–506.
Kasimoglu, Murat, Aydin, Handan, 2012, Strategies for Tourism Industry -
Micro and Macro Perspectives, Chapter 10: The Role and Importance of
Cultural Tourism in Modern Tourism Industry.
Kaspar, C., 1986, Die Fremdenverkehrslehre im Grundriß (= St. Galler Beiträge
zum Fremdenverkehr und zur Verkehrswissenschaft, Reihe Fremdenverkehr 1),
3. Auflage, Bern.
Khanzadi, Mostafa, Dabirian, Shahin & Taheriattar, Reza, 2012, Using Hybrid
Method for Strategic Planning of Construction Contractor Companies,
Journal of American Science, 8 (1), PP. 513-524.
María Cristina Otero Gómez, Wilson Giraldo Pérez, 2015, Cultural Tourism in
Villavicencio Colombia, Tourism in Latin America, PP. 105-125.
Monavvarian, Abbas, Fathi, Mohammad Reza, Omidian, Asie & Karimi Zarchi,
Mohammad, 2011, Creating Learning University through Integration of
ANP and SWOT with fuzzy AHP Methodology (Case of University of
Tehran), 7(10), PP. 23-35.
Ontario Cultural and Heritage Tourism Product Research Paper, 2009, Queen s
Prenter for Ontario, 70 P.
Stebbins, R.A., 1996, Cultural Tourism as Serious Leisure, Annals of Tourism
Research, V. 23, No. 4, PP. 948-950.
Steeb, Willi, Hanse, 2005, The Nonlinear Workbook, Third Edition,
Johannesburg: World Scientific Publishing Co., PP. 644.
Thirachaya Maneenetr, Thanh Ha Tran, 2014, Developing Cultural Tourism in
Border Province: A Case Study on Bueng Kan Province, Thailand,
Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol. 5, No. 23, PP. 55-62.
Timothy, Dallen J., 2011, Cultural Heritage and Tourism, Channel View
Publications.
Wineaster Andersona, 2014, Cultural Tourism and Poverty Alleviation in Rural
Kilimanjaro, Tanzania, Journal of Tourism and Cultural Change, Published
online: 17 Jul 2014.
Xu, Honggang, Zhouyuan, Tang, Sisi, Ni, 2014, The Impact of Cultural Tourism
on the Innovation of Ethnic Handicraft Production in Dali, China, Asia
Pacific World, Volume 5, Number 2, Autumn, PP. 82-100.