اثرات مهاجرت فرزندان بر حمایت اجتماعی والدین سالمند روستایی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جمعیت شناسی دانشگاه تهران

2 عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی، گروه جمعیت شناسی

چکیده

مهاجرت پدیدهای رایج در بیشتر روستاهای ایران میباشد، با این همه در مورد اثرات این مهاجرتها بر کسانی که در روستا باقی ماندهاند، کمتر تحقیق شده است. این مقاله، به بررسی اثرات مهاجرت فرزندان بر حمایت اجتماعی سالمندان روستایی در شهرستان بردسکن میپردازد. در مناطق روستایی این منطقه، اغلب خانوادهها با تعدادی یا تمام فرزندان مهاجر مواجه هستند. برای رسیدن به هدف تحقیق، 357 سالمند روستایی دارای حداقل یک فرزند زنده، مورد مصاحبه ساختمند قرار گرفتند. روش تحقیق به صورت پیمایشی و با اتکاء بر پرسشنامه محققساخته بود که در تنظیم آن از پرسشنامههای استاندارد و معمول بهره گرفته شد. پاسخگویان به شیوه نمونهگیری چندمرحلهای و ترکیبی از روش نمونهگیری خوشهای و نمونهگیری تصادفی ساده از 9 روستا انتخاب شدند. نتایج نشان داد که مهاجرت فرزندان اثری منفی بر حمایت عاطفی و حمایت ابزاری والدین سالمند دارد، در عین حال، والدین از حمایت مادی فرزندان مهاجر بهره میبرند. به نظر میرسد، فرزندان مهاجر با حمایت مادی بیشتر به دنبال جبران کاستیهای خود در جنبههای دیگر حمایت اجتماعی هستند. به طور کلی، اثر مهاجرت فرزندان بر جنبههای مختلف حمایت اجتماعی والدین سالمند دیده شد اما اثرات آن به گونه متفاوتی است و والدین سالمند، از مهاجرت فرزندان خود هم متضرر و هم بهرهمند میشوند.

کلیدواژه‌ها


پهلوان‌زاده، فرهاد و جاراللهی، عذرا، 1390، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر سلامت روان سالمندان روستایی، فصلنامة توسعة روستایی، دورة سوم، شمارة 1، صص. 84-65.
کوششی، مجید، 1387، شبکة خانوادگی، ترتیبات زندگی و سلامت سالخوردگان در بستر گذار جمعیتی (مطالعه‌ای در شهر تهران)، پایان‌نامة دکتری جمعیت‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
موزر، س.ک. و ج کالتون، 1368، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمة کاظم ایزدی، تهران: انتشارات کیهان.
 Melanie [A1] A., Sureeporn Punpuing & Tawanchai Jirapramupitak, 2009, Psychological Wellbeing, Physical Impairments and Rural aging in a Developing Country Setting, Health and Quality of Life Outcomes.
 Bean, Frank D., George C. Myers, Jacqueline L. Angel & Omer R. Galle, 1994, Geographic Concentration, Migration, and Population Redistribution among the Elderly, In Linda G. Martin and Samuel H. Preston, Editors, Demography of Aging, Committee on Population, National Research Council.
 Coward, R.T., Lee, G.R. & Dwyer, J.W., 1993, The Family Relations of Rural Elders, In C.N. Bull (Ed.), Aging in Rural America, PP. 216-231, Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.
 Crimmins, Eileen, M. & Dominique Ingegneri, 1990, Interaction and Living Arrangement of Older Parents and Their Children: Past Trends, Present Determinants, Future Implications, Research on Ageing, Vol. 12, No. 1, PP. 3-35.
 Keating, Norah & Judith Philips, 2008, A Critical Human Ecology Perspective on Rural ageing, In Keating, Norah, Rural Aging, A good place to grow old? London: The Policy Press.
 Knodel, John & Chanpen Saengtienchai, 2005, Rural Parents with Urban Children: Social and Economic Implications of Migration on the Rural Elderly in Thailand, Population Studies Center, University of Michigan, Institute for Social Research, Population Studies Center Report.
 Kohli, Martin, Harald Kunemund & Jorg Ludicke, 2005, Family Structure, Proximity and Contact.
 Landernan, R., George, L., Campbell, R. & Blazer, D., 1989, Alternative Models of the Stress Buffering Hypothesis, American Journal of Community Psychology, 17, PP. 625-642.
 Laws, G., 1997, Spatiality and Age Relations, in A. Jamieson, S. Harper & C. Victor (eds), Critical Approaches to Ageing and Later Life, Maidenhead: Open University Press, PP. 90-100.
 Mattson, Marifran & Jenifer Gibb Hall, 2011, Health as Communication Nexus, Kendall Hunt Publishing Co. 
 Norbeck, J.S., 1984, The Norbeck Social Support Questionnaire, Birth Dafect Orig Artic Ser, 20(5), PP. 45-57.
 Sarason, Irwin G. & Barbara R., 1985, Social Support: Theory, Research and Applications, Martinus Nijhoff Publishers, Published in Cooperation with NATO Scientific Affairs Division.
 [A1]در متن نیست