تحلیل گفتمان سیاست‌های توسعه‌ روستایی ایران در دولت‌های هاشمی رفسنجانی و احمدی‌نژاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشیار، گروه برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله سعی دارد گفتمان دولت‌های هاشمی رفسنجانی و احمدی‌نژاد در حوزه توسعه به‌طور عام و توسعه روستایی به‌طور خاص را تحلیل کرده و با استفاده از آن به تفسیر شکل‌گیری گفتمان توسعه در سیاست‌های توسعه روستایی ایران در این دوران دست یابد. در روش تحقیق این مقاله از اصول نظریه گفتمان لاکلاو و موفه و از روش پیشنهادی تحلیل گفتمان پسابنیادین (PDA)، برای عملیاتی کردن آن استفاده شده است. داده‌های این مقاله از میان مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و اظهارنظرهای روسای دولت و همچنین مواد و تبصره‌های مرتبط با حوزه روستایی در متن برنامه‌های توسعه پنج‌ساله اول، دوم و پنجم به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده است. نتایج نشان داد که هرچند حوزه روستایی در گفتمان دولت هاشمی به قلمروی گفتمانی دولت وارد شد، اما مجموعه عواملی باعث ایجاد نقص در ارتباط حوزه روستایی با کلیت گفتمانی دولت و درنتیجه بروز ناهماهنگی‌های زیادی در این حوزه گردید. از سوی دیگر، گفتمان دولت احمدی‌نژاد در مقایسه با دولت هاشمی رفسنجانی، مناسبات گفتمانی قوی‌تری را با حوزه روستایی برقرار کرده است. می‌توان گفت گفتمان دولت احمدی‌نژاد برای از میدان به در کردن گفتمان دولت هاشمی، با تمرکز بر شرایط فیزیکی و بیرونی کوشید که توزیع این شرایط را بهبود بخشد.  اما همان‌طور که دولت ‌هاشمی از بهبود جنبه‌های نرم‌افزاری نظیر حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی غافل شد، گفتمان دولت احمدی‌نژاد نیز درنهایت توجه چندانی بر این حوزه‌ها نداشت و عمدتاً بر بهبود توزیع امکانات و تسهیلات فیزیکی تأکید نمود.

کلیدواژه‌ها


Andersen, N. (2003). Discursive analytical strategies: Understanding Foucault, Koselleck, Laclau, Luhmann. Chicago: Bristol University Press.
Douglas, David J.A. (2005). The restructuring of local government in rural regions: A rural development perspective. Journal of Rural Studies.  Volume  21, 231–246
Escobar, A. (1988). Power and Visibility: Development and Invention and Management of the Third World. Journal of Cultural Anthropology. 3(4), 428-443
Gelats, F.L., Tàbara, J. D. & Bartolomé, J. (2009). The rural in dispute: Discourses of rurality in the Pyrenees. Journal of Geoforum. 40(4), 602-612
Habibpour Gatabi, K., Safary Shali, R. (2011). [A Review of Rural Modernity Experience In Iran (Persian)]. Social Welfare. 11 (41) , 7-37
Howarth, D., & Griggs, S. (2016). Discourse analysis, social constructivism and text analysis: a critical overview. 26th chapter in: Keman, Hans and Woldendorp, Jaap. Handbook of research methods and applications in political science. Massachusetts: Edward Elgar Publishing
Jorgensen, M., & Phillips, L. (2010). [Discourse analysis as theory and method(Persian)]. Translated to Persian by Hadi Jalili. Tehran: Ney Publishing
Khosrobeigi, R., javan, J. (2015). [Discourse of modernization and divergence of policy development and operation of Agriculture (Persian)]. Journal of Rural Research. 6(1). 1-26.
Marttila, T. (2015). Post-foundational discourse analysis: from political difference to empirical research. New York: PALGRAVE MACMILLAN
Potter, J., & Wetherell, M. (1987). Discourse and Social Psychology Beyond Attitudes and Behavior. London: Sage.
Rist, G. (2008). The History of Development: From Western Origins to Global Faith. translated by Patrick Camiller. London: Zed Books Pub.
Ritchie, J. (2003). Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students and Researchers. London: Sage.
Pemberton, S., & Goodwin, M. (2010). [Rethinking the changing structures of rural local government – State power, rural Politics and local political strategies?]. Journal of Rural Studies. No. 26, 272-283
Pospěch, P. (2014). [Discursive no man's land: Analyzing the discourse of the rural in the transitional Czech Republic]. Journal of Rural Studies. Volume 34, 96-107
Taghilo, A.A., Soltani, N., & Aftab, A. (2017). [Propellants of rural development in Iran (Persian)]. Journal of Spatial Planning, 20(4), 1-28.
Zahedi, M., Ghaffari, G., Ebrahimilouye, A. (2013). [Theoretical Deficiencies of Rural Development in Iran (Persian)]. Journal of Rural Research, 3(12), 7-30.