چالش ها و مسایل برنامه‌ریزی توسعه سکونتگاه‌‌های روستایی حریم کلانشهر تهران مبتنی بر نگرش کارشناسان و مدیران محلی

نوع مقاله : مقاله برگرفته از پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 گروه جغرافیای انسانی-دانشکده علوم جغرافیایی-دانشگاه خوارزمی

3 دانشگاه خوارزمی تهران

10.22059/jrur.2024.359181.1837

چکیده

سکونتگاه‌های روستایی حریم مناطق کلانشهری، عرصه فضایی بین شهرها و روستاها هستند. این عرصه‌ها در روند توسعه‌شان با مسایل، تنگناها و چالشهای متفاوتی روبرو هستند که کمتر از منظر برنامه‌ریزان مورد توجه قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر با هدف تفهم و کشف چالش‌های برنامه‌ریزی توسعه سکونتگاه‌‌های روستایی حریم کلانشهر تهران در بستر رهیافت تفسیری و روش‌شناسی کیفی انجام شده است. مشارکت کنند‌گان پژوهش مدیران محلی و کارشناسان توسعه روستایی از 17 روستا حریم، 5 دستگاه اجرایی و 3دانشگاه بودند که با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای (برای انتخاب روستاها) و نمونه‌گیری هدفمند (برای انتخاب دستگاهها و افراد) انتخاب شدند. تعداد مشارکت کنندگان در 17 روستا و 8 دستگاه اجرایی و دانشگاه با اشباع نظری به ترتیب به 34 و 15 نفر رسید. داده‌های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختمند جمع‌آوری شد. برای تحلیل نیز از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته شد. اعتبار‌پذیری یافته‌ها با استفاده از روش ضریب هولستی انجام شد. بر اساس یافته‌های پژوهش این نتیجه حاصل شد که؛ ضعف ساختارهای نهادی، یکسان‌نگری، ضعف توجه به کنش راهبردی، ضعف توجه به توسعه یکپارچه شهری-روستایی، عدم توجه به اجتماع-محوری، ضعف نظام پایش و ارزشیابی، گسترش تعارض‌های هویتی- ساختاری و کاهش کیفیت زندگی مهمترین مسایل روستاهای حریم هستند. ضعف ساختارهای نهادی و یکسان‌نگری که ماهیت رویه‌ایی دارند، از اهمیت و میزان اثرگذاری بالاتری برخوردار هستند. به طوری که ضمن اثرگذاری بر سایر چالش‌ها و مسایل رویه‌ای در یک رابطه دیالیتیکی زمینه‌ساز چالش‌های محتوایی مانند گسترش تعارض‌های هویتی- ساختاری و کاهش کیفیت زندگی در روستاهای حریم کلانشهر تهران شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1403
  • تاریخ دریافت: 25 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 27 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 06 خرداد 1403