مدل امیدبخش تاب آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب (مورد مطالعه: دشت سیستان)

خاکی فیروز, زهرا; نیک نامی, مهرداد; کشاورز, مرضیه; صبوری, محمد صادق

doi:10.22059/jrur.2024.373544.1920

مدل امیدبخش تاب آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب (مورد مطالعه: دشت سیستان)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله برگرفته از پایان نامه

نویسندگان

¹ گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران .

² گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

³ گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران

10.22059/jrur.2024.373544.1920

چکیده

سیل یکی از شایع ترین و شدیدترین خطرات طبیعی در سراسر جهان است. با توجه به تغییرات اقلیمی، انتظار می‌رود مخاطرات ناشی از سیل در آینده افزایش یابد. در حال حاضر، بسیاری از سازمان‌ها، افزایش تاب‌آوری جوامع را در اولویت قرار داده و با اقدامات آموزشی به مدیریت مخاطراتی همچون سیلاب پرداخته‌اند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاب‌آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب، شناسایی عوامل اثر‌گذار بر تاب‌آوری کشاورزان و نیز بررسی تاثیر تاب‌آوری در کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان از سیلاب می‌باشد. در این راستا از رویکرد پژوهش ترکیبی استفاده شد که در مرحله کیفی از روش نظریه بنیانی و در مرحله کمّی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته‌های کیفی به وسیله نرم افزار 9 Atlas_ti تحلیل شده و در پایان مرحله کیفی، عوامل اثرگذار بر تاب‌آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب استخراج گردید. در مرحله کمّی، مدل اثرات تاب‌آوری در کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان استخراج گردید. برای طراحی و اعتباریابی مدل از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزیی با نرم افزارSmart PLS3 استفاده شد. یافته‌های بخش کیفی نشان داد عوامل اقتصادی، آموزشی – ترویجی، قانونی، زیست محیطی و زیر بنایی بر تابآوری کشاورزان در برابر سیلاب تأثیر دارند. دربخش کمّی نیز نتایج پژوهش نشان داد دسترسی به خدمات اساسی به عنوان یکی از ابعاد مهم تاب‌آوری نقش مهمی در کاهش آسیب‌پذیری دارد. همچنین عوامل آموزش و ترویجی به عنوان مهمترین عوامل اثر گذار، نقش مثبت و معنی داری بر افزایش تاب‌آوری دارند.

کلیدواژه‌ها