نقش گردشگری خانه های دوم در تغییرات کالبدی _ فیزیکی نواحی روستایی 		(مطالعه موردی : دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ)

دادورخانی, فضیله; زمانی, حمید; قدیری معصوم, مجتبی; عاشری, اسمعیل

doi:10.22059/jrur.2013.35646

نقش گردشگری خانه های دوم در تغییرات کالبدی _ فیزیکی نواحی روستایی (مطالعه موردی : دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشکدة جغرافیای دانشگاه تهران و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

² دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم دانشگاه تهران

³ استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشکدة جغرافیای دانشگاه تهران

⁴ رئیس گروه فنی و اجرایی دفتر نظارت و ارزیابی امور عمرانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

10.22059/jrur.2013.35646

چکیده

گردشگری خانه‌های دوم یکی از الگوهای مهم گردشگری در نواحی روستایی است که بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به‌ویژه کالبدی‌ـ فیزیکی، تأثیر مثبت و منفی دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای کالبدی‌ـ فیزیکی گردشگری خانه‌های دوم و روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی بود. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد و روایی آن به‌صورت صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ 80_/0 به تأیید رسید. همچنین داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری تجزیه و تحلیل شد. جامعة آماری تحقیق شامل چهار روستای دهستان برغان، با 550 نفر جمعیت، است. نمونه‌ها (150 N=) با استفاده از فرمول کوکران از بین مردم روستا به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. معماری خانه‌های روستایی با کارکردهای مختلف آن‌ها تناسب دارد؛ مثل کارکرد اتاق، انبار، محل خشک‌کردن محصولات باغی، آغل حیوانات، و ... در حالی که خانه‌های دوم فقط کارکرد استراحتی و تفریحی دارند. این الگو عمدتاً بر سبک معماری خانه‌های ساکنان نیز تأثیر گذاشته، موجب کاهش فضاهای معیشتی درون بافت خانه‌های آنان شده، و ساختاری نامتناسب با کارکرد روستا به‌وجود آورده است. یافته‌ها بیانگر آن است که در دهه‌های اخیر با پیامدهای کالبدی گوناگون مانند تغییر کاربری باغات و مزارع، بافت سنّتی مسکن روستا، کاهش دسترسی ساکنان به زمین‌های مسکونی، معماری ناهمگون با محیط همراه بوده و منجر به بروز ناهماهنگی در چهره و ساختار محیطی آن شده است.

کلیدواژه‌ها