ارزیابی جایگاه توسعة کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی ایران مطالعة موردی: تولیدکنندگان محصولات ارگانیک گواهی‌شده و درحال گذار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

3 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی

چکیده

از آغاز قرن 21 توسعة کشاورزی ارگانیک در جهان رشد شتابانی یافت. کشاورزی ارگانیک تقریباً درتمام کشورهای جهان انجام می‌شود و در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه نیز رو به افزایش است. هدف پژوهش حاضر، بررسی جایگاه کشاورزی ارگانیک و تولید محصول سالم در ایران، سیر تحول، نگرش کشاورزان، میزان رضایتمندی آنها از پذیرش، میزان سازگاری و اثربخشی اجرای کشت ارگانیک و درنهایت بررسی موانع و چالش‌های فراروی کشت ارگانیک در ایران است. این مطالعه با استفاده از داده‌های پرسشنامة تولیدکنندگان محصولات ارگانیک که در سومین جشنوارة عرضة محصولات در سال 1390 شرکت داشتند، انجام شد و نتایج آن با روش SPSS بررسی گردید. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که با توجه به مراحل گذار به کشاورزی ارگانیک، شناخت کشاورزان از این مراحل کافی نیست و در زمینة توسعة کشت ارگانیک با چالش‌های فراوانی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


حیدری، ح. و فتحی، ه.، 1387، مقدمه‌ای بر تولید و گواهی محصولات کشاورزی ارگانیک، نشر برگ زیتون، تهران.
شریفی مقدم. محمد، 1389، مبانی و الزامات امنیت و سلامت در محصولات و فرآورده‌های کشاورزی، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران.
شریفی مقدم، محمد، 1388، کشاورزی ارگانیک، موجود در http://www.organic.wpb.ir.
طاهری شهرستانی، اعظم، 1389، کشاورزی ارگانیک، گامی مؤثر در تولید محصولات سالم، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، 19-20 آبان 1389، 4 صفحه.
قجاوند، الهام، 1389، کاربرد کودهای بیولوژیک در تولید محصولات سالم در سیستم‌های کشاورزی پایدار: چالش‌ها و فرصت‌ها، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، 19-20 آبان 1389، 3 صفحه.
کریمی، انسیه، 1388، عوامل تأثیرگذار بر روند توسعة کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان ستادی وزارت جهاد کشاورزی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
گلوت، دوشینت، 1387، کشاورزی زیستی(ارگانیک): استانداردها، اصول تأیید صلاحیت، گواهی و بازرسی، مترجمان: عبدالمجید مهدوی دامغانی، هومان لیاقتی و سارا فرزانه، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن، خراسانی، محمدامین، 1389، فرصتها و تهدیدهایموجود درحوزة تولید محصولات سالم در ایران، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، 19-20 آبان 1389، 4 صفحه.
مقیسه، سعید، 1390، گزارش بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی، کشاورزی و منابع طبیعی، تهران.
نادعلی، هاجر، ایرانی‌پور، رامین، نادعلی، مهدی، 1389، قوانین (alimentarius Codex) کدکس آلیمانتاریوس در کشاورزی ارگانیک، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، 19-20 آبان 1389، 3 صفحه.
نوروزی، عباس، شهبازی، اسماعیل، 1389،نقش ترویج در توسعة کشاورزی ارگانیک (زیستی) در روستاهای کشور، وزارت جهاد کشاورزی، فصلنامة روستا و توسعه، دورة دوم، شمارة 2، پاییز و زمستان 1389، 22 صفحه.
والاس، ج.، 1384، اصول کشاورزی زیستی (ارگانیک)، مترجمان: علیرضا کوچکی، احمد غلامی، عبدالمجید احمدی دامغانی و لیلا تبریزی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.
FAO/International Trade Center, 2001, World Markets for Organic Fruits and Vegetables, Rome, PP. 28-50.
Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO), 2002, Organic Agriculture, Environment and Food Security,Environment and Natural Resources, PP. 6-48.
Ming-Shi and Sauerborn, J., 2006, Review of History and Recent Development of Organic Farming Worldwide, Agricultural Science in China, 5(3), PP. 169-178.
Petra Bakewell-stone, 2006, Sustaining Livelihoods through Organic Agriculture in Tanzania, PP. 56-69.
Pugliese, P., 2001, Organic Farming and Sustainable Rural Development: A multifaceted and Promising Convergence, SocilogiaRuralis 41 (1), PP. 112-131.
Willer, H., 2011, The World of Organic Agriculture 2011, Summary, PP. 1-2.
Yussefi M., Willer H., 2003, The World of Organic Agriculture-Statistics and Future Prospects,International Federation of Organic Agriculture Movements (IFOAM). www.soel.de/inhalte/publikation/s/spdf.
 
منابع فارسی انگلیسی
Gehlot, D., 2009, Organic Farming: Standards, Accredition, Certification and Inspection, Translated by: mahdavi Damghani, A., Liaghat, H., Farzaneh, S., published at Shahid beheshti university, Tehran.
Ghajavand, E., 2010, Application of Biological Fertilizers in Producing Healthy Products for Sustainable Agricultural Systems: Challenges and Opportunities, The first national conference on sustainable agriculture and clean products, 11-12 Nov.,Isfahan.
Heydary, H. & Fathi, H., 2005, Introduction to Organic Production and Certification of Agricultural Products, Tehran, Zitoon Publication.
Moghiseh S., 2011, Reviews on the Status of Organic Farming in Iran, Parliament Research Center, Department of Agriculture and Natural Resources, Tehran.
Motiee Logroody, S.H., Khorasani, M.A., 2010, Opportunities and threats to the Safe Production Areas in Iran, Isfahan Research Center for Agriculture and Natural Resources, the first national conference on sustainable agriculture and clean products, 11-12 Nov., Isfahan.
Nadali, H., Iranipour, R., Nadali, M., 2010, Rules of Alimentarius Codex in Organic Farming, The first national conference on sustainable agriculture and clean products, 11-12 Nov., Isfahan.
Sharifi Moghaddam. M., 2009, Organic Farming, accessable at http://www.organic.wpb.ir.
Sharifi Moghaddam, M., 2009, Principles and Requirements for Security and Health in Agriculture Products, Public Relations and International Affairs of the Organization of Tehran Municipality's fruit and vegetable centers.
Taheri Sharestani, A., 2011, Organic Farming, Effective Step in the Production of Healthy Products, The first national conference on sustainable Agriculture and clean products, 11-12 Nov., Isfahan.
Wallace, J., 2009, Principles of Agricultural Bio (Organic), Translatore Kochako, A., Gholami, A., Ahmadi Damghani,A., Tabrizi, L., Publisher: Mashhad university.