تبیین تأثیر الگوهای اسکان مجدد بر توسعة ‌‌پایدار روستایی مطالعة موردی: روستاهای سیل‌زدة شرق استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌‌‌ریزی روستایی، دانشگاه گنبدکاووس

2 استاد دانشکدة ‌‌جغرافیا و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

3 استاد دانشکدة جغرافیا و عضو قطب علمی برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

چکیده

تحقیق حاضر درصدد است آثار طرح‌‌های اسکان مجدد را در روستاهای سیل‌‌زدة ‌‌شرق استان گلستان ارزیابی کند و میزان هماهنگی یا ناهماهنگی این‌‌ طرح‌‌ها را با اهداف توسعة ‌‌پایدار روستایی برسنجد. جامعة ‌‌آماری تحقیق حاضر، ساکنان شهر جدید پیشکمر (تجمیع 11 روستا) و ساکنان سه روستای جابه‌‌جاشده به‌‌صورت محدود هستند. برای تعیین تعداد پرسشنامه‌های مورد نیاز تحقیق از فرمول کوکران استفاده شد و 279 خانوار برای تکمیل پرسشنامه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای مقایسة ‌‌دو الگوی جابه‌‌جایی محدود و تجمیع، از آزمون t نمونه‌‌های مستقل استفاده شد. مقایسة ‌‌دو الگوی جابه‌‌جایی محدود و جابه‌‌جایی توأم با تجمیع روستاها در منطقة مطالعه‌شده نشان داد که هریک از الگوهای پیشنهادی دارای مزایا و معایبی هستند. بررسی‌‌ها نشان‌دهندة ‌‌عملکرد ضعیف دو الگوی بررسی‌شده در بعد اقتصادی توسعة ‌‌پایدار و عملکرد مثبت در ابعاد اجتماعی و کالبدی هستند. با توجه به رویکرد توسعة ‌‌پایدار که در آن رسیدن به پایداری منوط به پایداری در هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است، به‌‌‌نظر می‌‌رسد که جوامع مطالعه‌شده در پژوهش حاضر فاقد پایداری کافی هستند. دستیابی به پایداری نیازمند بهبود شاخص‌‌های اقتصادی ازطریق توانمندسازی جوامع محلی و بهبود شاخص‌‌های اقتصادی است.

کلیدواژه‌ها


افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین و سیدعلی بدری، 1382، ارزیابی پیامدهای اقتصادی ادغام روستاها پس از حادثة زلزله از دیدگاه توسعة پایدار: مورد مطالعةه روستاهای بالکور و جمال‌آباد از شهرستان طارم علیا، فصلنامة مدرس، دورة 7، شمارة 2.
ایزدی خرامه، حسن، 1380، نقش تبدیل روستاها به شهر در توسعة روستایی؛ مورد: استان فارس، رسالة دورة دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس.
پورطاهری، مهدی؛ مجید پریشان؛ عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری و علی عسگری، 1390، سنجش و ارزیابی مؤلفه‌های مبنایی مدیریت ریسک زلزله (مطالعة موردی: مناطق روستایی شهرستان قزوین)، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شمارة یکم، صص. 150-115.
پهلوان‌زاده، حمیده؛ محمدرضا رضوانی و امین محمدی استادکلایه، 1391، ارزیابی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام‌شده پس از سوانح طبیعی (مورد: مجموعة ادغامی پیشکمر- استان گلستان)، فصلنامة مسکن و محیط روستا، شمارة 137.
توکلی، ج.، 1380، مروری بر نظریات و تجربیات موجود در زمینة تجمیع روستایی (قسمت اول)، مجلة جهاد، سال بیست‌ویکم، شمارة 245-244.
رحمتی، محمدمهدی، 1385، دگرگونی‌های اجتماعی-اقتصادی ادغام روستاها در منطقة زلزله‌زدة رودبار و منجیل، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، دورة اول، شمارة 2.
فتحی، سروش و معصومه مطلق، 1389، رویکردنظریبرتوسعةپایدارروستاییمبتنیبرفناوریاطلاعاتوارتباطات، فصلنامة علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال دوم، شمارة دوم.
منتظریون، مریم، 1390، بررسی فرایند جابه‌جایی سکونتگاه‌های روستایی در برنامة بازسازی پس از سیل 1384 شرق استان گلستان، پایان‌نامة کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشگاه شهید بهشتی.
Agba, A.M. Ogaboh, J.J., Akpanudoedehe and E.M Ushie, 2010, Socio-Economic and Cultural Impacts of Resettlement on Bakassi People of Cross River State, Nigeria, Studies in Sociology of Science Vol. 1, No. 2, PP. 50-62.
Asgary, A., A. Badri, M. Rafieian and A. Hajinejad, 2008, Lost and Used Post-Disaster Development Opportunitiesin Bam Earthquake and the Role of Stakeholders, World Academy of Science, Engineering and Technology.
Badri, S.A., A. Asgary, A.R. Eftekhari and Jason Levy, 2006, Post-disaster Resettlement, Development and Change: A case study of the 1390 Manjil earthquake in Iran, Disasters, 30 (4), PP. 451-468.
Dikmen, Nese, 2008, Sustainable Development in Disaster Affected Rural Areas: The Case of Dinar Villages, World Academy of Science, Engineering and Technology.
Mohammadi Ostadkelayeh, A., H. Pahlavanzadeh and M. Mohammadi, 2010, Statistical Analysis of Natural Disaster in Iran, Geomed 2010, Turkey.
Oruonye, E.D. 2011, The Socio-economic Impact of the Lake Chad Resettlement Scheme, Nigeria, African Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 5(3), PP. 238-245.
Sharifi, F., Samadi, S.Z., and Wilson C., 2012, Causes and Consequences of Recent Floods in the Golestan Catchments and Caspian Sea Regions of Iran, Natural Hazards, Volume 61, Issue 2, PP. 533-550.
 
منابع فارسی به انگلیسی[M1] 
Fathi, Soroosh and Masumeh Motlagh, 2010, Theoretical Approach to the Rural Sustainable Development According to Information and Communication Technology (ICT), Quarterly Journal of Human Geography, Volume 2, Number 2.
Izadi Kharameh, Hassan, 2001, The Transformation of Village to Town and Its Role in Rural Development, The Case study of Fars Province, The thesis presented to the degree of Ph.D. in Geography and Rural Planning, Tarbiat Modares University.
Mahdi Pourtaheri, Badri Seid Ali‎,‎ Asgary Ali‎,‎ Eftekhari Abdolreza Roknoddin, 2011, Strategies and Policies for the Physical Development of Rural Settlements (With an emphasis on international experience and Iran), Bonyad Maskan Publication.
Montazeriun, M., 2011, A Study of the Rural Settlements Relocation Process in Reconstruction Planning after the 2005 Flood in the East of Golestan Province, Iran, M.Sc. Thesis in Reconstruction after disaster, Shahid Beheshti University.
Pahlavanzadeh, H., Rezvani, M.R., Mohammadi, A., 2010, Assessment the Quality of Life in Post Disaster Rural Resettlement (case study: regrouping villages in Golestan province), Housing and environment, specialized guaterly magazine of housing foundation of Islamic revolution, Vol. 29, Summer 2.
Rahmati, M., 2006, Socio-economical Changes of Integration of Rurals after Earthquake in Rudbar and Manjil Regions, Journal of Social Studies, Vol. 1, No. 2. PP. 83-110.
Eftekhari, Abdolreza Roknoddin and Ali Badri, 2002, Economic Impact Assessment of Rural Regrouping after Earthquake from Sustainable Development Viewpoint, Case study Balkor and Jamal Abad villages, Modares Journal, Vol. 7, No. 2.
Tavakoli, Jafar, 2000, An Overview of the Theory and Practice of Rural Integrated, Journal of Jahad, Volume 21, Number 244.
 
 [M1]لطفا منابع این قسمت به فارسی نیز نوشته شوند و در ابتدای بخش منابع بیاییند