بررسی عوامل موثر بر انگیزه جوانان روستایی برای انتخاب مشاغل کشاورزی مطالعه موردی: شهرستان گنبد کاووس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ـ کارشناس ارشد توسعة روستایی، دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

3 استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

4 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

بخش کشاورزی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به‌شمار می‌آید و در برنامه‌های توسعة اقتصادی و فرهنگی، محور و پیش‌شرط توسعه است. ازآنجاکه مشاغل کشاورزی به‌طورعمده در اختیار روستاییان قرار دارند، نیروی انسانی ـ به‌ویژه نیروی‌های جوان روستایی‌ـ را می‌توان از عوامل مهم توسعة کشاورزی قلمداد کرد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر انگیزة جوانان روستایی برای انتخاب مشاغل کشاورزی است. این تحقیق به‌روش پیمایشی انجام شد و جامعة آماری آن جوانان روستایی 24-15سالة شهرستان گنبدکاووس بودند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه را گروهی از استادان و متخصصان تأیید کردند. برای دستیابی به پایایی ابزار پژوهش، آزمون مقدماتی انجام گرفت و ضریب آلفای کرونباخ برای بخش‌های مختلف پرسشنامه بین 72/0 و 90/0 به‌دست آمد. براساس یافته‌های تحقیق، میزان علاقة جوانان روستایی به سکونت در روستا در سطح زیاد و خیلی زیاد است. اولویت‌بندی دیدگاه‌های جوانان روستایی در زمینة مشاغل کشاورزی نشان داد که به‌کاربردن راه‌حل‌های مؤثر در مقابله با مشکلات و توانایی انجام کارهای طولانی در مزرعه، از مهم‌ترین انگیزه‌های جوانان روستایی برای انتخاب مشاغل کشاورزی است. آزمون همبستگی نشان داد که بین سابقة کشاورزی والدین، تملک زمین آبی، علاقه به شغل کشاورزی، و ویژگی‌های کارآفرینانه با میزان انگیزة جوانان روستایی برای انتخاب حرفه‌های کشاورزی، رابطة مثبت و معنا‌داری وجود دارد. نتایج آزمون مقایسه‌‌ای حاکی از وجود اختلاف معنا‌داری بین میزان انگیزة دو گروه از جوانان (شاغل و بیکار، افراد دارای مهارت کاری معین و فاقد مهارت کاری و نیز افراد دارای تمایل به راه‌اندازی کسب‌وکار در حرفة کشاورزی و کسانی که راغب به را‌ه‌اندازی این‌گونه کسب‌وکارها نیستند) با برخی از ویژگی‌های حرفه‌ای بود. نتیجة تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که متغیرهای عمل‌گرایی، چالش‌طلبی و تحمل ‌ابهام از مهم‌ترین تبیین‌کننده‌های تغییرات متغیر وابسته‌اند.

کلیدواژه‌ها


آقاسی‌زاده، فتح‌اله، 1375، نگرش جوانان روستایی نسبت به کشاورزی و سنجش گرایش های شغلی آنان در منطقة بالاتجن قائم شهر و تبیین رسالت آموزشی ترویج، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، گروه ترویج و آموزش، تهران.
ازکیا، مصطفی، 1387، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعة روستایی،انتشارات اطلاعات، صص. 325-321.
اسکندری، جمشید و دین‌پناه، غلامرضا، 1385، بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد انگیزه جهت اشتغال جوانان روستایی در فعالیت کشاورزی در استان اصفهان، مجلة جهاد (ترویج کشاورزی و توسعة روستایی)، 270، صص. 150-161.
پورسینا مهرناز، چیذری محمد، فرج‌اله حسینی سیدجمال، طهماسبی مریم، 1389،عوامل مؤثر بر میزان انگیزة جوانان روستایی برای اشتغال به حرفة کشاورزی: مطالعة موردی روستاهای شهرستان کلاردشت، فصلنامة روستا و توسعه، سال سیزدهم، شمارة 3،31-49.
دانش‌مهر حسین، احمدرش رشید، 1388، بررسی نگرش‌های اجتماعی روستاییان نسبت به مشارکت اجتماعی (مطالعة موردی: روستای دشه از توابع شهرستان پاوه)، توسعة روستایی،شمارة 1(36)، صص. 156-129.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، 1388، منابع رشد بخش کشاورزی ایران طی سال‌های 1342 تا 1385، فصلنامة روستا و توسعه، سال دوازدهم، شمارة 4، صص. 125-147.
شعبانعلی فمی حسین، 1388، اصول ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه پیام‌نور، چاپ پنجم، تهران، صص. 136-135.
شهابی سیامک، 1385، تحلیل عوامل موثر بر ارزش های خانوادگی جوانانروستایی: مطالعة موردی استان اصفهان،فصلنامة روستا و توسعه، سال نهم، شمارة 3، صص. 202-171.
شهبازی، اسماعیل، 1384، توسعه و ترویج روستایی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ص. 622.
قدیری، ‌محمد، ‌1383، عوامل مؤثر بر نگرش جوانان روستایی شهرستان اصفهان در زمینة اشتغال در فعالیت‌های کشاورزی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد توسعة روستایی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
موحدیان عطارمحمد، 1386، مصاحبة مطبوعاتی رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، فصلنامة نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال 4، شمارة 16، صص. 9-8.
هاشمی سیدسعید، مهرابی علی‌اکبر، ایمنی، سیاوش و نجاحی، اکبر، 1390، توسعة روستایی با تأکید بر اشتغال و کارآفرینی: مطالعة موردی دهستان شباب در استان ایلام،فصلنامة روستا و توسعه، سال 14، شمارة 1، صص. 58-35.
Aitken, K., 2006, Young Entrepreneurs in Rural Northumberland and County Durham, University of Newcastle Upon Tyne, Centre for Rural Economy Research Report, PP. 1-23.
Beauford, E.Y., 1989, Revitalizing Rural America: focus on rural youth, Southern Rural Sociology, Vol. 6, PP. 1-11.
Cochran, W.G., 1977, Sampling Techniques, New York: John Willey and Sons.
Demurger, S., Fournier, M., Yang, W., 2010, Rural Households' Decisions towards Income Diversification: Evidence from a township in northern China, China Economic Review 21, S32–S44.
Malatest, R.A., 2002, Rural Youth Migration: Exploring the reality behind the myths (rural youth phase II), Atlantic Canada Opportunities Agency, Retrievedfrom: http://www.acoa-apeca.gc.ca/.
Mallory, M.E. and Sommer, R., 1986, Student Images of Agriculture: Survey Highlights and Recommendations, Journal of Agricultural Education, 27(2), PP. 15-17.
Olujide, M.G., 2008, Attitude of Youth toward Rural Youth Projects in Lagos State, Nigeria, Sci., 17(2), PP. 163-167.
Radhakrishna, R.B. and Ingram, P.D., 2005, Youth in Developing World Implication for Research in International Agricultural and Extension Education, Proceeding of the 21th Annual Conferences Association for International Agricultural and Extension Education.
Sadighi, H., 2005, Perception of Rural Youth on Agricultural Profession: Implication for Extension Programming, Proceeding of the 22th Annual Conferences Association for International Agricultural and Extension Education, P. 710.
Talbert, B.A. and Balschweid, M.A., 2004, Engaging Students in the Agricultural Education model: factors affecting student participation in the national FFA organization, Journal of Agricultural Education, Vol. 45, (l), PP. 29-41.
Trell, E.M. Hoven, B.V., Huigen, P., 2012, ‘It’s Good to Live in Järva-Jaani but we can’t stay here’: Youth and belonging in rural Estonia,Cultural Geography Department, Journal of Rural Studies, 28, PP. 139- 148. www.elsevier.com/locate/jrurstud.
Webster, N., Ganpat, W., Banya, A., 2008, Promoting Agriculture and Food Sustainability through Apprenticeship Programs in the Caribbean: A Case Study in Trinidad and Tobago, Proceedings of the 24th Annual Meeting, PP. 500-509.
Bishi-Tolentino, J., 1996, Institutional Strenghthening and Programme Management Related to Rural Youth Programmes, Issue papers: Expert Consulation on Extension Rural Youth Programmes and Sustinable Development, December 29, 2011. Rome: FAO. Available on: http:// www.fao.org/ docrep/w17650.htm.
ILO, 2008, Youth Employment: Breaking Gender Bariers for Young Women and Men, Available on: http://www.ilo.org/gender/Events/Campaign 2008-2009/WCMS-097842/lang--en/index.htm.
Bar-El, Raphael and Felsenstein, Daniel, 1990, Enterpreneurship and Rural Industrialization: Comparing Urban and Rural Patterns of Locational Choice in Israel, Journal of World Development, Vol. 18, Issue 2, PP. 257-267.
Mohapatra, Sandeep; Rozelle, Scott and Goodhue, Rachel, 2007, The rise of Self-Employment in Rural China: Development or Distress?, World Development, Vol. 35, No.1, PP. 163-181
 
 
Refrences in Persian
Hashemi, S.S., Mehrabi, A.A., Amini, S. and Najahi, A., 2011, Rural Development with an Emphasis on Employment and ntrepreneurship: A Case Study of Shabab Subdistrict in Ilam Province of Iran, Journal of Rural Development Studies, 2012(Issue 1), 3; 14 (1), PP. 35-58,
Eskandari, J. and Dinpanah. G., 2006, A Study on the Effective Factors on Creating Motivation for Employing Rural Young People in Agricultural Activities of Isfahan Province, Econ. Jihad Promot.Agri. Rural Dev., 270, PP. 150-161.
Aghasizadeh, F., 1997, Attitude of Rural Youth towards Agriculture and Assessment of their Job Trends in Ghaemshahr Bala Tajan Area and Explanation of Educational Mission of Extension, Unpublished M.Sc. thesis, Tarbiat Modares university, Department of Agricultural Extensin and Education. 
Poursina, M., Chizari, M., Farajollah Hosseini S.J. and Tahmasbi, M., 2010, Factors Affecting the Iranian Rural Youth Motivation to be Engaged in Agricultural Profession: A Case Study of Kelardasht County, Roosta va Towse'e, Fall, Volume 13, Number 3; PP. 31-49.
Daneshmehr, H. and Ahmadrash, R., 2010, Survey of Villagers' Social Attitudes toward Social Participation (Case study: Desheh village of Paveh), Journal of Rural Development, Volume 1, Issue 1.
Shahabadi, A., 2010, The Sources of the Growth of Agricultural Sector in Iran, Journal of Rural Development Studies, Issue 4.
Siamak Shahabi, 2007, An Analysis of Family Values for Iranian Rural Youth: A Case Study of Isfahan Province, Journal of Rural Development Studies, Issue 3, Pp. 171-202.
Shahbazi, I., 2006, Development and Rural Extension, Tehran University publication, PP. 622.
Azkia, M., 2009, An Introduction to the Scology of Rural Development, Etelat publication, PP. 321-325.
Movahedian Atar, M., 2008, Press Conference of Administrator of Agriculture and Natural Resources Engineering Disciplinsry Organization of Iran, Agriculture and Natural Resources Engineering Disciplinsry Organization Quaterly, Vol. 4, No. 16, PP. 8-9.
Shabanali Fami, H., 2007, Principles of Agricultural Extension and Education, Payam Noor Publication, PP. 135-136.