سنجش کیفیت محیط روستاهای گردشگری مطالعة موردی: بخش آسارا- شهرستان کرج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش جغرافیا، دانشگاه شیراز

2 ـ استادیار بخش جغرافیا، دانشگاه شیراز

چکیده

توسعة گردشگری در نواحی روستایی از مؤلفه‌های گوناگونی تأثیر می‌پذیرد که از جمله می‌توان به کیفیت محیطی این نواحی که در رضایتمندی ساکنان محلی و گردشگران مؤثر است، اشاره کرد. ارتقای کیفیت محیطی روستاهای گردشگری مستلزم شناخت و سنجش کیفیت محیطی روستاست. در پژوهش حاضر، کیفیت محیطی روستاهای گردشگری بخش آسارا بررسی شده است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی‌ـ تحلیلی است. به‌منظور گردآوری داده‌های مورد نیاز از دو روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده شد. در روش پرسشنامه‌‌ای، داده‌‌‌های مورد نیاز در قالب دو نوع پرسشنامة سرپرست خانوار و گردشگران در سطح پنج روستای نمونه گردآوری و برای تجزیه و تحلیل داده‌‌‌ها از روش‌‌‌های آماری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دادند که از دیدگاه هر دو جامعة نمونة پژوهش، کیفیت محیطی روستاها بالاتر از حد متوسط است. البته از نظر گردشگران، وضعیت کیفیت محیطی روستاهای مطالعه‌شده مناسب‌تر از ارزیابی مردم بود. نتایج نشان دادند که براساس دیدگاه گردشگران، بین شاخص‌ها‌ی کیفیت محیطی مطالعه‌شده، شاخص کیفیت عملکردی‌ـ ساختاری بیشترین تأثیر را بر جذب و توسعة گردشگری داشته است.
 
 





 

کلیدواژه‌ها


براتی، ناصر، سلیمان‌نژاد، محمدعلی، 1390، ادراک محرک‌‌‌ها در محیط کنترل‌شده و تأثیر جنسیت بر آن؛ نمونة مورد مطالعه: دانشجویان دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، مجلة باغ نظر، شمارة 17، صص. 19-0.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی، 1390، گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، چاپ پنجم، انتشارات سمت، تهران.
پورجعفر، محمدرضا، تقوایی، علی‌اکبر، صادقی، علی‌رضا، 1388، خوانش تأثیر ساماندهی محورهای بصری بر ارتقای کیفیت محیط فضاهای عمومی شهری؛ نمونة موردی: خیابان آزادی تهران، دوفصلنامة مدیریت شهری، شمارة 24، صص. 80-65.
داداش‌‌‌پور، هاشم، روشنی، صالح، 1392، ارزیابی تعامل میان فرد و محیط زندگی در محلات جدید با استفاده از سنجش کیفیت عینی و ذهنی، فصلنامة مطالعات شهری، شمارة 6، صص. 15-3.
رفیعیان، مجتبی، مولودی، جمشید، پورطاهری، مهدی، 1390، سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید مطالعة موردی: شهر جدید هشتگرد، فصلنامة برنامه‌ریزی و آمایش، شمارة 3، صص. 38-19.
رضوانی، محمدرضا، 1387، توسعة گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، انتشارات دانشگاه تهران.
رهنمایی، محمدتقی و شاه‌حسینی، پروانه، 1383، فرایندبرنامه‌ریزیشهریایران، چاپ اول، انتشارات سمت.
سیف‌‌‌‌الدینی، فرانک؛ شعبانی‌فرد، محمد؛ حسینی، علی و رشیدی، مصطفی، 1389، سنجشکیفیتوظرفیتگردشگریشهریبراساسالگویرفتاریگردشگران وجامعة میزبان؛نمونة موردی: شهراصفهان، پژوهش‌‌‌‌های جغرافیای انسانی، شمارة 71، صص. 87-67.
شیعه، اسماعیل و علی‌‌‌پور اشلیکی، سجاد، 1389، تحلیلعواملکیفیت بخشمحیطگردشگری ساحلیباتوجهبه معیارهایگردشگریپایدار؛ مطالعةموردیسواحلشهررامسر، آرمانشهر، شمارة 5، صص. 167-155.
صدرموسوی، میرستار؛ پورمحمدی، محمدرضا و حاتمی، افشار، 1392، بررسیظرفیتپذیرش گردشگریباتأکیدبرتوسعة پایدار مطالعة موردی: سرعین، فصلنامة فضای گردشگری، شمارة 9، صص. 114-95.
علی‌زاده، توحید، علی، علی‌زاده، جابر، 1392، ارزیابی کیفیت محیط زندگی در نواحی روستایی از دیدگاه ساکنین؛ مطالعة موردی: روستاهای دهستان اصلاندوز واقع در استان اردبیل، فصلنامة مسکن و محیط روستا، شمارة 144، صص. 74-59.
قادرمرزی، حامد، زارع ممقانی، بیتا، زیاری، کرامت‌الله، 1392، ارزیابی کیفیت محیط مسکونی روستاهای ادغام‌شده در شهر سنندج؛ مورد: روستاهای حسن‌آباد و نایسر، فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، شمارة 3، صص. 56-39.
قدمی، مصطفی و غلامیان آقامحلی، طاهره، 1390، بررسیکیفیتمبادیورودیشهرهایگردشگریباتأکیدبرجامعة گردشگران؛ نمونة موردی: شهربابلسر، نگرش‌‌‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارة 3، صص. 133-121.
کاظمی، مصطفی‌پور، سمیرا، سعادت‌یار، فاطمه‌السادات، بیطرف، فاطمه، 1390، تأثیر تصویر ذهنی گردشگران بر ارزش ادراک‌شده از شهرهای ساحلی دریای خزر با تأکید بر نقش واسط کیفیت عوامل درک‌شده، فصلنامة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شمارة ششم، صص. 34-19.
کاکاوند، الهام، براتی، ناصر، امین‌زاده گوهرریزی، بهرام، 1392، سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری؛ مطالعة موردی: بافت فرسودة شهر قزوین، باغ نظر، شمارة 25، صص. 112-101.
کوزه‌‌‌‌چیان، هاشم؛ خطیب‌‌‌زاده، مهدی و هنرور، افشار، 1390، نقشابعادکیفیتخدماتگردشگریدررضایتمندیگردشگرانورزشی، پژوهش‌ها‌ی ‌معاصر در مدیریت ورزشی، شمارة 2، صص 32-19.
گلکار، کوروش، 1379، مؤلفه‌های سازندة کیفیت در طراحی شهری، نشریة صفه، شمارة 32، صص. 65-38.
ملکی، لادن، حبیبی، میترا، 1390، ارزیابی کیفیت محیط در محله‌های شهری؛ نمونة موردی: محلة چیذر، نامة معماری و شهرسازی، شمارة 7، صص. 127-113.
Adeyinka-Ojo, S.F., Khoo-Lattimore, C. & Nair, V., 2014, A Framework for Rural Tourism Destination Management and Marketing Organizations, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144, PP. 151 – 163.
Butnaru, Gina Ionela and Miller, Amanda, 2012, Conceptual Approaches on Quality and Theory of Tourism Services, Procedia Economics and Finance, No. 3, PP. 375 – 380.
Butnaru, Gina Ionela; Stefanica, Mirela and Maxim, George Marius, 2014, Alternative Method of Quality Evaluation in Tourism; Case study applied in tourist accommodation units, Procedia Economics and Finance, No. 15, PP. 671 – 678.
Căruntu, Andreea Laura and Diţoiu, Mihail Cristian, 2014, The Perceptions of Hospitality Services of a Tourism Destination, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 109, PP. 231-235.
Chin, Chee-Hua; Lo, May-Chiun; Songan, Peter and Nair, Vikneswaran, 2014, Rural Tourism Destination Competitiveness: A study on Annah Rais Longhouse Homestay, Sarawak, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144, PP. 35 – 44.
Ciaoce, C.A., Bona, M. and Ribeiro, F., 2007, Community Tourism: Montanha Beijaflor Dourado Pilot Project (Microbasin of Sagrado River, Morretes, Parana), Turismo-Visao e Acao, Vol. 9, No. 2, PP. 249-266.
Currie, Christine and Falconer, Peter, 2013, Maintaining Sustainable Island Destinations in Scotland: The role of thetransport–tourism relationship, Journal of Destination Marketing & Management; http://dx.doi.org/10.1016/j.jdmm.2013.10.005.
Duval, D., 2007, Tourism and Transport: Modes, Networks and Flows, Clevedon: Channel View Publications.
Endresen, K., 1999, Sustainable Tourism and Cultural Heritage: A review of development assistance and its potential to promote sustainability, NWHO.
Frochot, I., 2005, A Benefit Segmentation of Tourists in Rural Areas: A Scottish perspective, Tourism Management, 26(3), PP. 335–346.
Hong, Tao; Ma, Tao and Huan, Tzung-Cheng, 2014, Network Behavior as Driving Forces for Tourism Flows, Journal of Business Research, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2014.04.006.
Lohmann, Gui, 2014, Destination Morphology: A new framework to understand tourism–transport issues?, Journal of Destination Marketing & Management, http://dx.doi.org/10.1016/j.jdmm.2014.07.002.
Lumsdon, Les M., 2006, Factors Affecting the Design of Tourism Bus Services, Annals of Tourism Research, Vol. 33, No. 3, PP. 748–766.
Martin-Cejas, Roberto Rendeiro, 2006, Tourism Service Quality Begins at the Airport, Tourism Management, No. 27, PP. 874–877.
Middleton, V.T.C. & Clarke, J., 2001, Marketing in Travel and Tourism, 3rd Edition, Oxford: Butterworth-Heinemann.
Osman, Z. and Sentosa, I., 2013, Mediating Effect of Customer Satisfaction on Service Quality and Customer Loyalty Relationship in Malaysian Rural Tourism, International Journal of Economics and Management Studies, 2(1), PP. 25-37.
Prabhakaran, Sudesh; Nair, Vikneswaran and Ramachandran, Sridar, 2014, Community participation in rural tourism: Towards a conceptual framework, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144, PP. 290 – 295.
Rajaratnam, Sushila Devi; Munikrishnan, Uma Thevi; Sharif, Saeed Pahlevan and Nair, Vikneswaran, 2014, Service Quality and Previous Experience as a Moderator in Determining Tourists’ Satisfaction with Rural Tourism Destinations in Malaysia: A partial least squares approach, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144, PP. 203 – 211.
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G. & De Hollander, A., 2003, Urban Environmental Quality and Human Well being towards a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts, a literature study, Journal of landscape and urban planning, 65, PP. 5-18.
Zeithaml, V., Bitner, J. B., & Gremler, 2009, Services Marketing, Integrating customer focus across the firm, Singapore: Mc Graw-Hill.
 
Refrence in Persian
Alizadeh, T., Alizadeh, J., 2014, The Evaluation of Quality of Living Environment in Rural Areas from their Residents’ View (Case study: The rural areas of Aslanduz in Ardebil province), Housing and Rural Environment, Issue 144, PP. 59-74.
Barati, N. & Soleiman Negad, M., 2011, Perception of Stimuli in a Controlled Environment and the Impact of Gender, Journal of Garden Landscape, Issue 17, PP. 19-30.
Dadashpour, H. and Roshani, S., 1392, Evaluating Interactions between Person and Life Environment in New Quarters Using Assessment of Objective and Subjective Quality, Urban studies, No. 6, PP. 3-15.
Ghadami, M., Gholamian, T., Aghamahali, Gh., 2011, Investigation on the Quality of Touristy City Entrance based on the Tourist’s Perception (A case of the city of babolsar), Journal of Human Geography, Issue 3, PP. 121-133.
Ghadermarzi, H., Zaremamaghani, B., Ziari, K., 2013, The Assessment of Quality of Annexed Villages Environment in Sanandaj, Case: Hasanabad and Nisar, Journal Economy of space and Rural Development, Issue 3, PP. 39-56.
Golkar, K., 2000, The Constituent Factors of Quality In City Design, Journal of Soffeh, Vol. 32, PP. 38-65.
Kakavand, E., Barati, Aminzadeh, B., 2012, Comparative Evaluation of the Image Quality of Urban Citizens and Urban Development (Case Study: Old Texture of Qazvin), Journal of Garden Landscape, Vol. 25, PP. 101-112.
Kazemi, M., Pour, S., Saadatyar, F., Bitaraf, F., 2012, The Effect of Tourist's Mental Image on the Perceived Value of Coastal Cities in the Caspian Sea, Research and Urban Planning, Vol. 6, PP. 19-34.
Kozehchian, H.; Khatibzadeh, M.; Honarvar, A., 2012, The Role of Sport Tourism Service Quality Dimensions in Sport Tourists’ Satisfaction, Journal Contemporary Studies on Sport Managemant, Issue 2, PP. 19-32.
Maleki, L. and Habibi, M., 2011, Evaluating Environment Quality in Urban Quarters, Case study: the quarter of Chizar, Journal of architecture and urban planning, No. 7, PP. 113-127.
Papoliyazdi, M.H., Saqai, M., 2006, Tourism (Nature & Concept), SAMT Publication, Tehran.
Purjafar, M., Rreza, Tagvaei, A.A; Sadeghi, A., 2009, Regulatory Impact on Improving the Quality of the Visual Axes of the Reading Public Spaces in Urban Environments: Case study: Azadi streets of Tehran, Journal of urban management, Issue 24, PP. 65-80.
Rafieyan, M., Moloodi, J., Pourtaheri, M., 2011, Assesment of the Urban Environmental Quality in New towns (Case study: Hashtgerd New town), The Journal of Spatial Planning, Issue 3, PP. 19-38.
Rahnamaei, M.T., Shah Hosseyni, 2008, Process of Urban Planning in Iran, Publication SAMT.
Rezvani, M.R., 2008, Rural Tourism Development (Sustainable Tourism Approach), University of Tehran Publication, Tehran.
Sadrmousavi, M.S., Pourmohammadi, M., Hatami, A., 2014, The Study of Tourism Carrying Capacity with Focus on Sustainable Development (Case study: SAREIN), Geographical Journal of Tourism Space, Issue 9, PP. 95-114.
Seifolddini, F., Shabanifard, M., Hosseini, A., Rashidi, M., 2010, Easuring Quality and Capacity of Urban Tourism, Considering the Host and Tourist Society in Isfahan City, Human Geography Research Quarterly, Issue 71, PP. 67-87. 
Shiee, E. & Alipur, S., 2010, Analysis Quality of the Environment According to Criteria of Sustainable Tourism, Coastal Tourism: a Case Study of Coastal Ramsar, Journal of Aremanshahr, Issue 5, PP. 155-167.