تأثیر مؤلفه‌های انسانی بر پراکنش افقی شهر سنندج با تأکید بر اسکان غیررسمی و روستاهای پیراشهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

پراکنش افقی یا همان رشد و گسترش کالبدی سریع شهرها در فضای پیرامون، پدیده‌ای است که امروزه بسیاری از شهرهای ایران آن را تجربه می‌کنند. مؤلفه‌ها و علل مختلفی در بروز این پدیده تأثیر دارند. در این پژوهش مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر گسترش افقی شهر سنندج، به‌ویژه نقش محله‌های حاشیه‌ای و روستاهای نزدیک این شهر به‌دلیل جمعیت‌پذیری زیاد مهاجرین، مطالعه شده است. هدف از این پژوهش نمایان‌کردن نقش تحولات اجتماعی ازجمله اصلاحات ارضی و مدیریت شهری در افزایش مهاجرت و گسترش فیزیکی شهر از طریق پیدایش محله‌های حاشیه‌ای و پیوستن روستاهای اطراف به شهر سنندج است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی است و از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره‌های Landsat 5 و 8 استفاده شده است. سپس با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS این تصاویر تجزیه‌وتحلیل شدند. درنتیجه مشخص شد که جمعیت عظیم اسکان‌یافته ناشی از مهاجرت، به‌خصوص در دهه 55 تا 65، موجب به‌وجودآمدن سیزده محله حاشیه‌نشین با وسعت 536 هکتار و سرازیرشدن جمعیت مهاجر موجب پیوستن ده روستای پیراشهری در محدوده شهر سنندج شده که از مهم‌ترین عوامل پراکنش افقی شهر سنندج در چهار دهه اخیر بوده است. همچنین تعداد زیادی روستا در اطراف این شهر هستند که در ادامه رشد و گسترش سریع شهر، چنان‌چه برنامه‌ای برای آن‌ها اندیشیده نشود، با شهر سنندج ادغام خواهند شد و شهری پراکنده با بافتی غیرمسنجم و غیرمتصل را فراهم خواهند آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Human Factors Affecting Urban Sprawl in Sanandaj (1976-2015) With Emphasis on Informal Settlements and Peri-Urban Villages

نویسندگان [English]

  • Naseh Abdi 1
  • Saeed Zanganeh Shahraki 2
  • Nafiseh Marsousi 3
  • Shah Bakhti Rostami 4
1 PhD Student, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

An increase in urban sprawl and the physical area has occurred increasingly in most of the cities of the Iran in the previous decade. Urban sprawl or the fast physical development and growth in adjoining areas of the main city is a phenomenon experienced by most cities in Iran. Varied reasons are accountable for it. In this study, the most important factors influencing the horizontal development of Sanandaj, particularly the role of informal neighborhood and nearby villages, have been investigated. The current study examines the role of social revolution including land informs and urban management in increasing migration and physical development of city- through the emergence of free neighborhoods and the joining of nearby cities to Sanandaj. The method of the study was descriptive-analytic. The pictures captured by TM, OLI and Landsat 588 satellites, which were analyzed by ArcGIS. The results demonstrate that a large number of settled people caused the emergence of 13 open neighborhoods in an area of 536 hectares particularly from 1976-1986 which led to the joining often nearby villages to the city, consequently bringing about urban sprawl of Sanandaj in the recent four decades. Moreover, there are many communities around the city which have the potential to join with the city leading to the incoherence and disconnected in the context of city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban sprawl
  • Informal Settlements
  • Peri-urban villages
  • Migration
  • Sanandaj
Abdi, N. (2005). [The impact of urban sprawl on the process of urban sustainable development (Persian)] (MA thesis). Tehran: University of Tehran.
Alonso, W. (1964). Location and land use. Massachusetts: Harvard University Press.
Anas, A. (1999). The cost and benefits of fragmented metropolitan governance, The new regionalist policies. Los Angeles, California: University of Southern California.
Anderson, W. P., Kanaroglou, P. S., & Miller, E. J. (1996). Urban form, energy and the environment: A review of issues, evidence and policy. Urban Studies, 33(1), 7-35. doi: 10.1080/00420989650012095
Brueckner, J. K., & Fansler, D. A. (1983). The economics of urban sprawl: Theory and evidence on the spatial size of cities. Review of Economics and Statistics, 65(3), 479-482. doi: 10.2307/1924193
Center of studies and researches of Iranian urban planning. (1989). In ?? (Eds.). Spatial Planning: Proceedings of ? (pp. 33-49). Tehran: Ministry of Urban Development Publication.
Clark, A. N. (1985). Longman dictionary of geography: Human and physical. Harlow: Longman Group.
Eghbali, N., & Rahimi, M. (2010). [Urban structure of Sanandaj in dominance of informal settlements (Persian)]. Human Geography Research Quarterly, 2(4), 57-72
Frumkin, H. (2002). Urban sprawl and public health. Public Health Reports, 117(3), 201-17. doi: 10.1093/phr/117.3.201
Gazerani, F. (2009). [Planning for balanced development of C.B.D of Snanadaj (Persian)] (MA thesis). Tehran: Shahid Beheshti University.
Jensen, J. R. (2005). Introductory digital image processing: A remote sensing perspective (3­rd ed.). New Jersey: Prentice-Hall.
Kamrava, M. A. (2009). [Contemporary urban planning of Iran (Persian)] (3rd ed.). Tehran: University of Tehran.
Kendall, D. (2007). Sociology in our times: The essentials (8th ed.). Boston: Cengage Learning.
Ladd, H. F. (1998). Effects of taxes on economic activity. In H. F. Ladd (Ed.), Land Government Tax and Land Use Policies in the United States (pp. 115-131). Massachusetts: Edward Elgar Publication.
LaLiberte, L. J. (2009). Centripetal & centrifugal forces (MA thesis). Florida: Atlantic University.
Lewis, P. G. (2001). Retail politics: Local sales taxes and the fiscalization of land use. Economic Development Quarterly, 15(1), 21-35. doi: 10.1177/089124240101500102
Mahdavi, M. (2001). [Introduction to urban geography of Iran (Persian)] (3rd ed.). Tehran: Samt Press.
Mardokh, M. (1972). [The history of Kurd and Kurdistan (Persian)].Tehran: Gharighi Prees.
Mashhadizadeh, N. (1994). [The analysis of the characteristics of the urban planning in Iran (Persian)]. (4th ed.). Tehran: Science and Technology University Press.
Mieszkowski, P., & Mills, E. S. (1993). The causes of metropolitan suburbanization. Journal of Economic Perspectives, 7(3), 135-47. doi: 10.1257/jep.7.3.135
Nazariyan, A. (2002). [The cities of future world (Persian)]. Paper presented at The international Conference on Cultural Approaches to Geography, Mashhad, Iran, 16-18 May 2002.
Papoli Yazdi, M. H., & Rajabi Sanjerdi, H. (2013). [Theories of city and periphery (Persian)]. Tehran: Samt Press.
Sanitary Center of Sanandaj Township 2001-2015. (2015). The reference title?? (Persian)]. Sanadaj: Center of Health Publication.
Statistics Center of Iran. (2011). General census of population and housing, 1946–2011 (Persian)]. Tehran: Statistics Center Press.
Statistics center of Sanandaj Municipality. The reference title?? (Persian)]. Tehran: Gohar publication.
Zanganeh Shahraki, S., Majidi Heravi, A., & Kaviani, A. (2012). [A comprehensive explanation of factors contributed to horizontal urban sprawl of cities (Case study: Yazd City) (Persian)]. Applied Researches in Geography Sciences, 12(25), 173-93.
Zia Tavana, M. H., & Ghadermarzi, H. (2011). [Land use changes of peri-urban villages in urban sprawl process (Case study: Naisar & Hassanabad villages of Sanandaj) (Persian)]. Human Geography Research Quarterly, 42(68), 119-35.