دیدگاه خانوارهای محلی پیرامون پیامدهای اجتماعی احداث سد بهشت‌آباد در حوزه مبدأ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 دانشیار، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

احداث سدها به منظور ذخیره‌سازی و انتقال آب بین حوزه‌ای یکی از راهکارهای سیاست‌گذاران به منظور مدیریت چالش کمبود آب در دهه‌های اخیر است، اما این راهبرد می‌تواند منجر به پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی گردد. هدف این مقاله بررسی دیدگاه خانوارهای روستایی و شهری محلی در مورد پیامدهای اجتماعی حاصل از احداث سد بهشت‌آباد و انتقال آب بین‌حوزه‌ای است. این پژوهش در حوزه آبخیر بهشت‌آباد واقع در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد و جوامع محلی که به طور مستقیم تحت تأثیر سد قرار می‌گیرند موردمطالعه قرار گرفت. در این مطالعه پیمایشی، با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب شدند و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختاریافته گردآوری گردیدند. از دید جوامع محلی احداث سد موجب افزایش مهاجرت که منجر به حاشیه‌نشینی در اطراف شهرها شده، تضعیف مشارکت بین خانوارهای محلی و افزایش آسیب‌پذیری معیشت‌ها، به‌ویژه در فعالیت‌هایی همچون زراعت، باغداری، دامپروری و خدمات مرتبط و افزایش قیمت زمین در مناطق تحت تأثیر احداث سد خواهد شد، هرچند به اعتقاد برخی از افراد، احداث سد سبب ایجاد مشاغل گوناگونی خواهد شد. این دیدگاه‌ها به طور معنی‌داری تحت تأثیر سن پاسخگو، میزان تحصیلات، تعداد فرزندان و تعداد دام خانوارها بود. این نشان می‌دهد که پاسخگویان که دارای سن بالاتر، تعداد دام سبک بیشتر و تعداد فرزند بیشتری بودند تأثیر احداث سد را منفی‌تر و افرادی که دارای سطح تحصیلات بالاتری بودند دید مثبت‌تری نسبت به احداث سد داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Boyd, C. E., (2015). Water quality: an introduction. (2, illustrated ed.). London: Springer, 2015.
Brown, P. H., Tullos, D., Tilt, B., Magee, D., & Wolf, A. T.(2009). Modeling the costs and benefits of dam construction from a multidisciplinary perspective. Journal of Environmental Management, 90, S303-S311.   
Beck, M. W., Andrea, H. C, and Peter, J. H., (2012).  Environmental  and livelihood impacts of dams: common lessons across development gradients that challenge sustainability. International Journal of River Basin Management, l1: 1-20.
Burke, M., Jorde, K., & Buffington, J. M., (2009). Application of a hierarchical framework for assessing environmental impacts of dam operation: changes in streamflow, bed mobility and recruitment of riparian trees in a western North American river. Journal of Environmental Management, 90, S224-S236.
Campbell, H. B., (2013).Breaking Ground: Environmental and Social Issues of the Three Gorges Dam in China,” TED Case Study; http://www1.american.edu/ted/ICE/chin a-dam impact.html.
Davies, B. R., Thoms, M., & Meador, M .(1992). An assessment of the ecological impacts of inter-basin water transfers, and their threats to river basin integrity and conservation. Aquatic conservation: Marine and freshwater ecosystems, 2(4), 325-349.
Diop, M. D., Diedhiou, C. M., & Niasse, M. (2009). Sharing the benefits of large dams in West Africa: The case of displaced people: London and Dakar: IIED and Global Water Initiative (GWI). February.
FAO. (2015). Thematic discussion water uses. Rome: FAO.
Iranian News Agency (IRNA), (2016). Beheshtabad designs and Koohrang 3 runs, 13/08/1395 http://www.irna.ir/fa/News/82292750
Halabiyan, A. (2010). Water Resources Management (Case Study: Challenges for water from the river Beheshtabad), Fourth International Congress of the Islamic World Geographers, 27 and April 28, 2010, Zahedan.
Hussein, and Ali Asghar legend, Mirek born (2015). Analysis of the socio-economic effects of the dam on Rural Development (Case Study: Dam Suleiman), Journal of Geography Planning, 19(53).
International Rivers. (2013). Hydropower Dams in Cambodia. campaigns.
Iran Power and Water Resources Development Company. (2016).http://fa.iwpco.ir/default.aspx.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W., (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological, 3, 607-610.
Malek Hosseini, A., Mirkzadeh, A. (2014). Socio-Economic Impact of Damping on Rural Development (Case Study: Dam Soleymanshah), Geographical and Journalism Research Journal, 19 (53).
Open Development Cambodia (ODC). (2014). Briefing on hydropower. Cambodia: ODC.
Parvizi, E. (2014). Determining the Effects of Shah Qassem Yasuj  Dam from the Viewpoint of Utility Villagers. Master’s Degree in Agricultural Engineering, Professor Ahmad Khatoon Abadi, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology
Rahmatian, A., & Nazariyan, A., (2010). The effects of economic, social, environmental settlements are subject to displacement caused by dams (Case Study: Upper Sdgtvnd and Karun River), Journal of Environmental Research, 1(2).
Samadi Boroujeni, H. (2012). Beheshtabad water transfer project in the central plateau in terms of rules and regulations. National Conference between the areas of water, 3 Persian date Khordad 2012, Islamic Azad University, Shahr.
Siciliano, G., Urban, F., Kim, S., & Lonn, P. D., (2015).   Hydropower, social priorities and the rural– urban development divide: The case of large dams in Cambodia. Energy Policy, 86, 273-285.
Tilt, B., Braun, Y., & He, D., (2009). Social impacts of large dam projects: A comparison of international case studies and implications for best practice. Journal of Environmental Management, 90, S249-S257.  
Taheri Saffar, M.  Shahnoushi Foroushani, N., & L., AH (2015). The effects of economic, social and environmental impacts of dam construction time Nishapur, Journal of Geography and natural hazards, (15).
Water and Wastewater Planning Office. (2016). http://waterplan.moe.gov.ir.
Yaghobi Farani, A., Izadi, A., (2014). Assessment of Ecological and Social impact of Fadami Dam Construction on Agricultural Development of the Area Journal of Geography and Development, 14(42).