ردیابی و ساخت رابطه‌ای فضاهای توسعه اقتصاد نخل‌داری؛ قابلیت تجاری محصول خرما در ناحیه مَکُّران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 استاد، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

اقتصاد نخل‌داری در کشورهای کمتر توسعه‌یافته ازجمله ایران -که تولیدکننده عمده این محصول به شمار می‌رود- در زمینه عملکرد، زیرساخت‌های تولید و نگهداری، بازار رسانی و... با چالش‌های زیادی مواجه است. از این رو درک ماهیت و پویایی رابطه‌های بین کنشگران در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر ردیابی و ساخت رابطه‌های فضایی بین کنشگران انسانی و غیرانسانی درزمینه قابلیت تجاری محصول خرما به‌منظور توسعه کارکردهای اقتصاد نخل‌داری در ناحیه مکران است. این پژوهش مبتنی بر روش ترکیبی (راهبرد متوالی- تغییرپذیر) است. جامعه آماری شامل 17493 بهره‌بردار خرما و 32 کارشناس کشاورزی است. برای نمونه‌گیری از روش هدفمند - احتمالی و برای تعیین اندازه نمونه در مرحله کیفی از معیار «کفایت اطلاعات» و در مرحله کمّی از معیار «نمایندگی (معرف بودن)» به کمک روش کوکران استفاده شده است. روش تحلیل، «تحلیل ترکیبی متوالی» بر اساس راهبرد کیفی - کمّی متوالی است. داده‌های کیفی به کمک نرم‌افزار «NVIVO» و داده‌های کمّی با روش‌های آماری در نرم‌افزار «SPSS» پردازش و تحلیل شده‌اند. تحلیل و استنتاج نهایی داده‌ها بر اساس استدلال لاتور (1987) به روش «ترجمه» صورت گرفته است. نتایج نشان داد که رابطه‌های فضایی گوناگونی بین‌ کنشگران (انسانی و غیرانسانی) برقرار و یا در حال شکل‌گیری است. بر اساس این رابطه‌ها، موقعیت جغرافیایی، اقلیم، نخل خرما، بهره‌بردار، سرمایه، بازار هدف، سردخانه، دولت، فاصله فضایی، فناوری حمل‌ونقل -که به ترتیب توانسته‌اند شبکه گسترده‌تر و قوی‌تری از کنشگران با رابطه‌های بادوام شکل دهند- به‌عنوان بازیگران کلیدی و مؤثر در زمینه قابلیت تجاری خرما عاملیت یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Relational Tracing and Construction of Economic Development Palm Tree Spaces; Commercial Ability of Date Product in Makkoran Area

نویسندگان [English]

  • Hadi Rasti 1
  • Hamid Barghi 2
  • Seyyed Eskandar Seidaiy 2
  • Faramarz Barimani 3
1 PhD Student, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography and Planning, Isfahan University, Isfahan, Iran.
3 Professor, Department of Geography, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

Date palm gardening economy has faced with many challenges in function, production, maintenance infrastructure, and marketing in the less developed countries, including Iran- which is the major producer of this product. Therefore, understanding the nature and relational dynamics that exist between actors is of great importance. Accordingly, this study aims to trace and construct a spatial relationships between human and nonhuman actors in the field of commercial ability of date palms to develop the functions of date palm economy in the Makkoran area. This research is conducted based on a mixed-methods (sequential strategy-variable) approach. The statistical population of the research consists of 17493 farmers and 32 agricultural experts. A purposive-probabilistic sampling method is used for sampling. For determining the sample size in the qualitative stage, the "adequacy of information" method, and the "representativeness" method based on the Cochran formula is employed in the quantitative stage.  The type of analytical method used in the study is "Sequential Combinatorial Analysis" based on a sequential qualitative-quantitative strategy. Qualitative data is analyzed using "NVIVO" software, and quantitative one is analyzed using statistical methods in the SPSS software environment. Final analysis and inference of data are based on Latour's argument (1987) in the "translation" method. The findings of the study show that various spatial relationships between actors (human and inhuman) are established or developing. Based on these relationships, factors such as geographical location, climate, date palm, farmer, capital, target market, refrigerator, government, spatial distance, transportation technology are considered as the key and active actors in commercialization of date palm as they shape a broader and stronger network of actors with durable relationships.

کلیدواژه‌ها [English]

  • spatial relations
  • Human and non-human actors
  • Commercialization
  • Date palms
  • Makkoran area

مراجع

AL-Abbad, A., Al-Jamal, M., Al-Elaiw, Z., Al-Shreed, F., and Belaifa, H. (2011). A study on the economic feasibility of date palm cultivation in the Al-Hassa Oasis of Saudi Arabia. Journal of Development and Agricultural Economics, 3 (9), 463-468.
Agricultural Jihad Organization of Sistan and Baluchestan Province (2016). Statistical Yearbook.
Amini, A. (2016). Agricultural Commercialization in Rural Farming Systems and Causal Interpretation of its Determinants Using Structural Equation Modeling and Path Analysis. Journal of Rural Research. 7 (3), 546-563.
Bosco, F. J. (2006). Actor-network theory, networks and relational approaches in human geography: In Approaches to human geography. ed. S. Aiken and G. Valentine, London: Sage, 136-46.
Callon, M., and Latour, B. (1981). Unscrewing the big Leviathan: how actors macrostructure reality and how sociologists help them to do so in K. Knorr-Cetina and A. Cicourel (eds), Advances in Social Theory: Towards an Integration of Micro- and Macrosociologies.London: Routledge and Kegan Paul. 277–303.
Eghbali, J., Asadi, A., & Shabanali Fami, H. (2018). Expansion of agro-processing industries in the county of Fereidan: challenges and perspectives. Journal of Rural Research, 9 (3), 360-375.
FAO. (2002). Reporting the agricultural economy, United Nations.
FAO. (2012). Reporting the agricultural economy, United Nations.
FAO. (2014). Reporting the agricultural economy, United Nations.
FAO. (2016). Reporting the agricultural economy, United Nations.
Ghaffari, A., Ghasemi, & Depao, A. (2015). The zoning of the agricultural climate in Iran using the UNESCO method. Iranian Journal of Dry Farming, 4 (1), 63-95.
Harvey, D. (1996). Justice, Nature and the Geography of Difference. Oxford: Blackwell.
Latour, B. (1987). Science in Action. Milton Keynes: Open University Press.
Latour, B. (1988). The Pasteurization of France. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Latour, B. (1993). We Have Never Been Modern. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Latour, B. (1996). On Actor-Network theory: A few clarifications. Soziale Welt 47: 369-381.
Latour, B. (1999). Pandora’s Hope. London: Harvard University Press.
Latour, B. (2005). Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network Theory. Oxford: Oxford University Press.
Loutfy I. (2010). Degradation of Date Palm Trees and Date Production in Arab Countries: Causes and Potential Rehabilitation. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 4 (8), 3998-4010.
Meteorological Organization and Regional Water Company of Sistan and Baluchestan Province. (2018). Statistical yearbooks.
Mostaan, A., Latifiyan, M., Terahi, A., Amani, M., Mohebi, A., and Houri, M. (2017). Technical guide to planting, harvesting and harvesting dates. Karaj: Agricultural Research and Education Organization, Agricultural Education Publication.
Mumtaz Baloch, A. and Gopal Thapa, B. (2014). Agricultural extension in Balochistan, Pakistan: Date palm farmers’ access and satisfaction. Journal of Mountain Science, 11 (4), 1035-1048.
Murdoch, J. (2006). Post-structuralist geography: a guide to relational space. London: SAGE Publications Press.
Muller, M. (2015). A half-hearted romance? A diagnosis and agenda for the relationship between economic geography and actor-network theory (ANT). Progress in Human Geography, 39 (1), 65–86.
Pishro, H., Mahdavi, M., & Azizi, P. (2010). The role of humans in sustainable rural development in Dashtestan (focusing on economic dimensions), Journal of Human Geography, 2 (3), 145-163.
Ruming, K. (2009). Following the Actors: mobilising an actor-network theory methodology in geography. Journal of Australian Geographer, 40 (4), 451-469.
Saligheh, M., Barimani, F., & Esmail Nejad, M. (2008). Climatic zoning of Sistan and Baluchestan province, Journal of Geography and Development, 6 (12), 101-116.
Singh, J., & Dillon, A. (1995). Agricultural Geography. S. Dehghanian, A. Kuchiki & A. Kolahi Ahari (Trans.), Mashhad: Ferdowsi University Press.
Sharifzadeh, R., & Moghadam Haydari, Gh. (2015). From social creation to knowledge to the collective creation of reality: Latour vs. Bleurs, Journal of Methodology of Humanities, 21 (83), 93-120.
Shabani, F., Kumar, L., & Taylor, S. (2012). Climate Change Impacts on the Future Distribution of Date Palms: A Modeling Exercise Using CLIMEX. Journal of PLoS One, 7 (10).
Shabani, F., Kumar, L., & Taylor, S. (2014). Projecting date palm distribution in Iran under climate change using topography, physicochemical soil properties, soil taxonomy, land use, and climate data. Theoretical and Applied Climatology, 118 (3), 553–567.
Shoorcheh, M. (2017). Geographical schools. Tehran: Parham-Naghsh Press.
Woods, M. (2011). Rural geography (Processes, Responses and Experiences in Rural Restructurin). M. R. Rezvani & Samet Farhadi (Trans.). Tehran: Tehran University Press.
پژوهش های روستائی
دوره 10، شماره 3
آذر 1398
صفحه 488-507

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 20 مرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 شهریور 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار