واکاوی جایگاه پیوندهای روستایی ـ شهری در توانمندسازی بهره‌برداران کشاورزی در راستای امنیت غذایی پایدار (موردمطالعه: سکونتگاه‌های روستایی جنوب شرق استان تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، ایران.

چکیده

بین کانون‌های شهری و روستایی انواع گوناگون جریان‌ها و تعاملات فضایی وجود دارد. قوت و کم‌توانی، نوع و کیفیت تعامل روستایی - شهری همواره دچار تحول بوده و از پتانسیل‌های پنهان و آشکار فراوانی برخوردار است. سال‌های طولانی است که آگاهی بسیار از مسئله پیوندهای روستایی - شهری به‌گونه‌ای فراگیر وجود داشته است؛ اما پتانسیل‌های نهفته در جریان‌ها و تعامل فضایی آن‌ها بیشتر ناشناخته، رهاشده و نادیده انگاشته شده است. بر این شالوده، این مقاله رابطه بین بهبود پیوندهای روستایی - شهری برای توانمندسازی بهره‌برداران کشاورزی در امنیت غذایی پایدار روستاهای جنوب شرق استان تهران را آشکار می‌سازد. برای تبیین این موضوع، 400 پرسشنامه در بین بهره‌برداران کشاورزی به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تکمیل شد. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی است، بیانگر تأثیر مثبت این پیوندها بر مشارکت بهره‌برداران کشاورزی در سرمایه‌گذاری، دسترسی به منابع، بازاررسانی محصولات است. یافته‌ها بهبود شاخص‌های جریان فضایی برای توانمندسازی و امنیت غذایی را آشکار ساخت. به سخن دیگر، بهبود شاخص‌های جریان‌های فضایی، مشارکت بهره‌برداران کشاورزی را برای تولید در زمینه‌های گوناگون و فعالیت‌های متنوع کشاورزی و غیر کشاورزی تسهیل می‌کند که پی آیند آن بهبود میانگین ابعاد امنیت غذایی پایدار است. در این ارتباط اتخاذ سیاست‌های مناسب و بازنگری در نظام سیاست‌گذاری در راستای توجه بیشتر به پتانسیل پیوندهای روستایی ـ شهری برای بهبود امنیت غذایی پایدار پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


Adelman, I. (2001). Fallacies in development theory and their policy implications. In Meier, G. M., & Stiglitz, J. E. (Eds.), Fallacies in development theory and their implications for policy (pp. 103-134). A co-publication of the World Bank and Oxford University Press.
Adem, M., Tadele, E., Mossie, H., & Ayenalem, M. (2018). Income diversification and food security situation in Ethiopia: A review study. Cogent Food & Agriculture, 4(1), 1-17.
Akinyemi A.I. and Olaopa O. Oloruntimehin O. (2005). Migration Dynamics and Changing Rural-Urban Linkages in Nigeria, Paper presented at International Union for the Scientific Study of Population XXV International Population Conference, Tours, France, 18-23 July 2005.
Akkoyunlu, S. (2015). The potential of rural-urban linkages for sustainable development and trade. International Journal of Sustainable Development & World Policy, 4(2), 20-40.
Delano, S. K. V. (2017). How Will Women Empowerment Help Achieve Food Security Towards 2050? Paper presented at the 20th Annual Conference on Global Economic Analysis, West Lafayette, USA, 7-9 June 2017.
Diiro, G. M., Seymour, G., Kassie, M., Muricho, G., & Muriithi, B. W. (2018). Women's empowerment in agriculture and agricultural productivity: Evidence from rural maize farmer households in western Kenya. PloS one, 13(5), 1-27.
Echebiri, R. N., Onwusiribe, C. N., & Nwaogu, D. C. (2017). Effect of livelihood diversification on the food security status of rural farm households in Abia State Nigeria. Econ. Eng. Agric. Rural Dev, 17(1), 159-166.
Egeru, A., Mensah, S., Osiru, M., Nampala, M. P., Uwituze, S., & Adipala, E (2016). Linking agricultural universities with civil society, the private sector, governments, and other stakeholders supporting agricultural development in Africa, Paper presented at In Fifth African Higher Education Week and RUFORUM Biennial Conference 2016. Cape Town, South Africa, 17-21 October 2016.
Felicity J. Proctor and Julio A. Berdegué. (2016). Food systems at the rural-urban interface, Territorial Cohesion for Development Working Group, Santiago, Chile.
Fenton, I. (2013). Problematizing rural-urban linkages on food security and malnutrition in Guatemala's Western Highlands, Development Research Working Paper Series, No. 03/2013, Institute for Advanced Development Studies (INESAD), La Paz, Bolivia.
Hussein, K., & Suttie, D. (2016). IFAD RESEARCH SERIES 5-Rural-urban linkages and food systems in sub-Saharan Africa: the rural dimension. IFAD Research series, Rome, Italy.
Kandagor, J., & Nyandoro, D. K. O. (2018). Analysis of Livelihood Diversification to Food Security among Rural Households in Ndhiwa Sub County, Homa Bay County, Kenya. Journal of Food Security, 6(2), 90-98.
Khan, T. (2016). Evidential roadmap: strengthening linkages between women's economic empowerment and growth; a background paper for the UN High-Level Panel on Women's Economic Empowerment. Published by IDRC, Ottawa, Canada.
Kothari, C.R. (2009). Research methodology, method, and techniques (Second Revised Edition), New Delhi, New Age International Publishers.
Lerner, A. M., & Eakin, H. (2011). An obsolete dichotomy? Rethinking the rural-urban interface in terms of food security and production in the global south. The Geographical Journal, 177(4), 311-320.
Ministry of Agriculture (MoA). (2013). Bangladesh agriculture at a glance. Ministry of Agriculture, Government of the Peoples' Republic of Bangladesh, Secretariat, Dhaka, Bangladesh.
Momen, M. S. (2006). Toward synergistic rural-urban development: The experience of the Rural-Urban Partnership Programme (RUPP) in Nepal. IIED Publication, London, United Kingdom.
Olumakaiye, M. F., & Ajayi, A. O. (2006). Women's empowerment for household food security: The place of education. Journal of Human Ecology, 19(1), 51-55.
Salazar, L., Fahsbender, J., & Kim, N. (2018). Livestock transfers, food security, and women's empowerment: Evidence from a randomized phased-in program in Nicaragua (No. IDB-WP-944). IDB Working Paper Series, Inter-American Development Bank (IDB), Washington, DC, USA.
Shafieisabet, N., Mirvahedi, N (2019). [Policies and Planning Approach: Challenges and Opportunities for Local Stakeholders' Empowerment and Sustainable Development (Case Study: South and South-East Villages of Tehran) (Persian)]. Journal of Research and Rural Planning, 8(4), 127-147.
Sharaunga, S., & Mudhara, M. (2016). Dimensions of Empowerment Influencing Women in KwaZulu-Natal to diversify away from agricultural-based livelihoods. Agrekon, 55(1-2), 103-132.
Sharma, P. (2018). Role of Civil Society Organizations in Reinforcing Rural-Urban Linkages in North-Eastern India. International journal of rural management, 14(1), 39-68.
Statistical Center of Iran. (2017). General Population & Housing Census 2016. Tehran: Statistical Center of Iran.
Tacoli, C. (2004). Rural-urban linkages and pro-poor agricultural growth: an overview. Paper presented at the organization for economic co-operation and development (OECD) DAC network on poverty reduction (POVNET) agriculture and pro-poor growth task team Helsinki workshop, Helsinki, Finland, 17-18 June 2004.
Tacoli, C. (2002). Changing rural-urban interactions in sub-Saharan Africa and their impact on livelihoods: a summary, IIED Publication, London, United Kingdom.
Tawodzera, G. (2013). Rural-urban transfers and household food security in Harare's crisis context. Journal of Food Nutritional Disorders. 2(5), 1-10.
Thanh, H. X., Anh, T. T., Quang, L. T., Giang, D. T., & Phuong, D. T. T. (2013). Food security in the context of Vietnam's rural-urban linkages and climate change. IIED, London.
UN-Habitat. (2017). Implementing the New Urban Agenda by Strengthening Urban-Rural Linkages - Leave No One And No Space Behind. Nairobi, Kenya.
Von Braun, J. (2007). Rural-urban linkages for growth, employment, and poverty reduction. Paper presented at Fifth International Conference on the Ethiopian Economy, Addis Ababa, Ethiopia, 7-9 June 2007.