تحولات نظام قشربندی روستایی در ایران بعد از انقلاب اسلامی (موردمطالعه: روستاهای شهرستان بویین‌زهرا)

نوع مقاله : مقاله برگرفته از پایان نامه

نویسندگان

1 دانشیار، گروه توسعه و سیاست‌گذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دکتری، گروه توسعه و سیاست‌گذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

ساختار قشربندی ‌روستایی در یک سده اخیر دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است. نخستین نشانه‌های تغییر در بافت اجتماعی و سیاسی روستاها را می‌توان همزمان با روی‌ کار آمدن دولت مدرن (1304) در ایران مشاهده کرد. در کنار طرح فراگیر اصلاحات ارضی (51-1341) تدریجاً نفوذ و دخالت‌های دولت در قالب برنامه‌های آموزشی و درمانی افزایش یافت. بعد از انقلاب 1357، حضور نهادهای انقلابی و اجرای طرح‌های‌ ضربتی بیانگر تمایل شدید دولت پسا‌انقلابی به حضور قدرتمند و همه‌جانبه در روستاها بود. بعد از گذشت یک دهه و چرخش‌ در سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی دولت، روستاها اهمیت گذشته خود را از دست دادند. در این مقاله تغییرات نظام قشربندی روستایی در چهار دهه اخیر بررسی شده است. مراد از نظام قشربندی در این نوشتار صرفاً جایگاه افراد در ساختار اقتصادی روستا نیست بلکه سعی شده است از منظر قدرت محلی و منزلت اجتماعی‌ نیز تغییرات چهار دهه اخیر، موردبررسی قرار گیرد. به لحاظ روشی‌شناسی این تحقیق گونه پژوهش روندپژوهی محسوب می‌شود؛ لذا داده‌ها به دلیل ماهیت روندی، از منابعی نظیر اسناد کتابخانه‌ای، نتایج تحقیق‌های مرتبط با موضوع، مصاحبه با مطلعین محلی در قالب یک کار میدانی جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد در دهه نخست بعد از انقلاب حضور نهادهای انقلابی باعث به وجود آمدن تغییراتی در ساختار قدرت محلی و نظام منزلت روستایی شده است. در سه دهه بعدی نیز شواهد امر بیانگر آن است که متناظر با  فرایند شهری شدن روستاها، اقتصاد غیرکشاورزی (فعالیت خدماتی، تجاری و صنعتی) در مقایسه با اقتصاد روستایی (کشاورزی و دامداری) رشد روزافزونی داشته است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transformation of Iranian Post Islamic Revolution Rural Stratification (Case Study: Boinzahra Region)

نویسندگان [English]

  • Mousa Anbari 1
  • Mohammad Ameli 2
1 Associate Professor, Department of Development and Social Policing, Faculty of Social Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 PhD, Department of Development and Social Policing, Faculty of Social Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The Iranian rural stratification system has undergone many changes in the last century. The very first signs of change in the rural socio-political texture can be observed by the advent of the Iranian modern government (1926). It seemed prior to that that villages tend to be untouched areas, away from macro policies and programming, and under the control of ‘Khans, and local authorities. In rare cases, however, they lived their own life as local self-sufficient communities. After the 1979 Revolution and the dawn of a religious government, villages experienced other policies. It seemed the new ruling body was after changing them into a new socio-cultural base for the purpose of its ideology and revolutionary ambitions. Such events as the Construction Jihad and crash plans in rural areas are said to be clear examples of the government’s tendency to appear strongly in them. Stratification does not necessarily mean individuals’ economic status in villages, yet there have been efforts to analyze these changes in terms of local power and social status. The overall results of the research indicate that in the heart of the villages a variety of forms of urban economy in governmental, commercial, and some cases, industrial sectors as opposed to the agricultural economy are developing. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural stratification
  • Social class
  • Social status
  • Power
  • Social stratification after the revelation
Abrahamian, E. (1982). Iran between two revolution. Princeton University press. 
Ameli, Z. (2000). Natural, historic and economic structure of Shall. Social study of Dehkhoda University.
Ashraf, A., & Banoazuzi, A. (2013). Social class, state and revolution in Iran. (a collection of essays).
Azkiya, M. (2006). Sociology of Rural  developed and undeveloped in Iran. Etelat press,Tehran.
Azkiya, M., & Ghafary, Gh. (2006). Rural development :with emphasis on rural society in Iran. Nshre- Ney press.Tehran 
Azkiya, M., & Rodbaraki ,S. (2009). Generational changes and life style in rural community , journal of  social development and Welfare Planning ,10(37)241-246 
Balaikie, N. (2000). Designing Social Research: The Logic of Anticipation, Polity Press.
Behdad, S., & Nomani, F. (2006). Class and Labor in Iran. N.Y: Syracuse University Press.  
Bourdieu, P. (1984). A Social Critique of the judgment of Taste. translated by Richard Nice .Cambridge MA: Harvard University press.
Bourdieu, P. (1984). Distinction :A social critique of the judgement of taste.translated by Richard nice. Cambridge MA: Harvard university press.
Collins, R. (1975). Conflict Sociology: towards an Explanatory Science (New York:Academic Press)
Davis, K., & Moore, W. E. (1945). Some Principles of Stratification. American Sociological Review 10 (April). 242- 249.
Darzi Ramandi, M., & Afshar, S. (2018). Dnesfahan, treasure, history and tatian culture .
Durkheim, E. (1928). The division of Labour in society .London: Collier-Macmillan.
Ehsani, K. (2006). Rural society and agriculture in Iran, journal  of Goftego : the first two decades. 14 (46),77-109.
Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research, Published by SAGE Publicato
Fischer, M. (1980). "From Religious Dispute to Revolution", Harvard university press. 
Foran, J. (1993). Fragile Resistance :Social Transformation in iran from 1500 to the revelation.(Westview press )
Giddens, A. (1973). The Class Structure of the Advanced Societies .London: Hutchinson And Company.
Hoogland, E. J. (1980). Land and Revolution in Iran 1960- 1980, University of Texas Press
Lenski, G. E. (1966). Power and Privilege: A Theory of Social Stratification .New York: Mc Grow- Hill.
Marx, K. (1858). Grundrisse .Foundations of the Critique of political Economy.Harmondsworth:penguin.
Mosala Nejad, A. (2015). Iran’s political economy, university of Tehran press.
Sodagar, M. (1991). Development of capitalism in Iran ,shoeale –e-Andishe press,Tehran.
Statistical center of Iran (SCI). (2016). Results of population and housing census in 2016.
Parkin, F. (1972). Class Inequality and political order .London: Paladin
Parsons, T. (1967). Sociological Theory And Modern Society ‘ On Concept of Political Power ,New York, Free Press .
Poulantzas, N. (1974). Political power and Social Class. London: New Left Books.
Taleb, M., & Anbari, M. (2009). Rural Sociology ,Changes and Development In Iran. University of Tehran press.
Vosoghi, M. (2001). Rural sociology ,keihan press.Tehran.
Weber, M. (1922). Economy and Society , vol .1-3 .New York : Bedminster press.
Wright, E. O. (1978). Class, Crisis and the State. London: New York: Left Books.